________________
૧૦૪૨
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે કડક પ્રતિભાવ જે આપ્યો છે તે ચર્ચા ટાળવા માટે જ આપ્યો છે એવું તમારું નિરીક્ષણ સાચું છે. હું આ ચર્ચા કેમ ટાળવા માગું છું એના કારણો પણ જણાવી દઉં.
(૧) કોઈના પણ નિરૂપણમાં ક્ષતિ જણાય તો પૂર્વે જણાવી ગયો છું તેમ એ નિરૂપણના નિરૂપક સાથે વ્યક્તિગત ધોરણે ચર્ચા-વિચારણા કરવી જોઈએ. સીધું જાહેરમાં છાપી ન દેવું જોઈએ... આ ઉચિત વ્યવહાર છે. બે પક્ષ પડ્યા હોય ને પછી મધ્યસ્થ નિષ્કર્ષ પર આવવાનું હોય તો એ નિષ્કર્ષ આપનાર મધ્યસ્થ વિદ્વાની નિમણુંક બંને પક્ષ સાથે મળીને કરે...છેવટે બંને પક્ષને માન્ય તો હોય જ... આ ઉચિત વ્યવહાર છે. આના બદલે એક પક્ષ બીજા પક્ષને અંધારામાં રાખીને, પોતાની સાથે અહો રૂપે અહો ધ્વનિ ના તાલમેળવાળા વિદ્વાનને મધ્યસ્થ તરીકે નીમી દે, એમણે આપેલા નિષ્કર્ષને મધ્યસ્થનિષ્કર્ષ તરીકે છાપીને જાહેર કરી દે... આ અનુચિત વ્યવહાર છે.
જેમના વ્યવહારમાં ઔચિત્ય ભાસતું નથી, એમની સાથે ચર્ચા શું કરવાની ?
(૨) અનુસંધાનમાં આવતા આવા ભૂલ દર્શાવનારા લખાણો બિલકુલ બેજવાબદાર રીતે લખાયેલા હોવા જણાયા છે. વૈરાગ્યદેશનાદક્ષ પૂ.આ.શ્રી હેમચન્દ્ર સુ.મ.સા.ની. પ્રેરણાથી ટકાઉ કાગળ પર જે પ્રતિ વગેરે પ્રકાશિત થયા છે તે અંગે અનુસંધાનમાં કંઈક આવી ટીકા આવી હતી કે બહુ જ કાળજી રાખીને જુના સંપાદકો વગેરેના નામ કાઢી તેના સ્થળે પોતાના નામો ગોઠવી દીધા છે.”
હવે જાહેરમાં આવું લખવું હોય તો પહેલાં ચોકસાઈ પૂર્વક તપાસ કરવી જોઈએ કે ખરી હકીકત શું છે ? હકીકત એ છે કે મૂળપ્રતોમાં જ સંપાદકનું નામ નથી. પછી એને કાઢી નાખવાની વાત આવે જ શી રીતે? પણ આવા બેજવાબદાર મહાનુભાવો સાથે ચર્ચા શું કરવાની હોય ?
