________________
એક એક કર્મ દલિકોનો ક્ષય કરવા દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર-તપની વિશિષ્ટ રીતે આરાધના કરી કર્મ નિર્જરા કરી. બાહ્ય-અત્યંતર તપના પ્રકારમાંથી રોજ વિવિધ રીતે આરાધના કરી ઘાતી કર્મનો ક્ષય કર્યો. આત્મા કેવળદર્શન-જ્ઞાનનો માલિક થયો. હવે માત્ર અઘાતી કર્મના ક્ષય માટે પ્રયત્ન કરવાનો રહ્યો.
અઘાતી કર્મ લગભગ ભોગવવાનું જ હોય છે. જ્યારે આયુષ્ય કર્મનો ક્ષય થાય ત્યારે બાકીના-૩, વેદનીય-નામ-ગોત્ર અદ્રશ્ય થઈ જાય. તેઓ એકલા કાંઈ જ કરી શકતા નથી. આમ, મોહનીય ક્ષયે ઘાતી કર્મ અને આયુષ્ય ક્ષયે અઘાતી કર્મનો ક્ષય થાય એમ કહી શકાય. એક એન્જિન જે ગાડી ચલાવે છે, જ્યારે બીજો ગાર્ડ ગાડી ચલાવવી કે ઊભી રાખવી તેની જાહેરાત કરે છે.
આત્માની જન્મ-મરણની શરીરૂપી ગાડી કિનારે આવી ગઈ છે. આત્માને સિદ્ધપદમોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા હવે ઉચ્ચ-નીચકુળ, પુલિંગ-સ્ત્રીલિંગાદિ કાંઈ જ નડતું નથી. કર્મ ક્ષય એજ એની છેલ્લામાં છેલ્લી કન્ડીશન છે. જો મન કોઈ સ્થળે અટવાઈ ગયું તો પણ ગાડી મોક્ષના બદલે દેવગતિમાં પહોંચી જાય. ત્યાંથી મોક્ષ જવા મનુષ્ય ગતિમાં જન્મ લેવો જ પડે. માટે દેવગતિની લાલસા ન કરતાં.
જૈનદર્શન એક એવું દર્શન છે કે તેમાં કોઈની પણ કાંઈ લાગવગ કામ આવતી નથી કર્મ બાંધનારને જ બધા કર્મ ભોગવવા પડે છે. આ રીતે આ જીવે જે ક્ષણે પોતાના બાંધેલા કર્મ સંપૂર્ણ ભોગવી લીધા હોય તે જ ક્ષણે એ ૧૪ રાજલોકના અગ્રભાગ ઉપર ક્ષણવારમાં સિદ્ધશિલા પરના અજરામર સ્થાનને પ્રાપ્ત કરી લે છે. ત્યાં ગયા બાદ ફરી કોઈપણ જાતની ક્રિયા-કર્મબંધ કે ફરી જન્મ લેવા માટેની પ્રવૃત્તિ કરવી પડતી નથી.
એવી અનંતકાળે આત્માને આત્માની પોતાની જગ્યામાં રહેવા-જવા મળી રહ્યું છે એજ ભાગ્યનો ઉદય. અમર આશા સાથે એ પરમપદનો જરૂરી પરિચય જાણી લો અને તેના સત્વરે અધિકારી બનો એજ મંગળ કલ્યાણકારી ભાવના.
શાલિભદ્રજીએ માતાને જોઈને હકર્મ મોક્ષને ધક્કો માર્યો. પર એક મુનિ મોલબારી પર ઊભા હતા. પણ એક છ૪તપ જેટલું પુણ્ય અને સાતલવ જેટલું આયુષ્ય હિસાબ કરતાં ખૂટયું તેથી એ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં ગયા. ત્યાંથી આયુષ્ય પૂર્ણ કરી મનુષ્ય થઈ મોલે જશે. (વેદનીય કર્મપૂજા-૫) ૯૨
