________________
૨૧૬
અનુપ્રેક્ષા જે બેસતો નથી અને બેસાડે છે, જે ઊઠતું નથી અને ઉઠાડે છે, જે ચાલતું નથી અને ચલાવે છે, જે જેતે નથી અને દેખાડે છે, જે સાંભળતું નથી અને સંભળાવે છે. જે આપણે ભૂલી જઈએ છીએ છતાં જે કદી આપણને ભૂલતા નથી, જે બધી ઈન્દ્રિયોમાં અને મનમાં ચિતન્ય પૂરું પાડે છે અને છતાં તે બધાથી પર છે, તે જ ધ્યેય છે, તે જ ઉપાસ્યા છે અને તે જ આરાધ્ય છે, તે જ લોકમાં મંગલ, ઉત્તમ અને શરણય છે, તે જ સ્મરણ કરવાગ્ય, સ્તુતિ કરવાચ અને ધ્યાન કરવાગ્ય છે. એ નિશ્ચય જ્યારે દઢ થાય છે, ત્યારે પાંચેય ઈન્દ્રિ અને મન ઉપર તથા પોતાની સમગ્ર જાત જીવ કાબૂ મેળવે છે.
મહામંત્રની ઉપાસનામાં પરમ ધ્યેય તરીકે તે પરમતત્ત્વની જ એક ઉપાસના વિવિધ રીતે થાય છે. તેથી તેને જાપ અને સ્મરણ સતત કરવા યોગ્ય છે.
“ જો પદ વડે પરમાત્માની નજીક જવાય છે. “અરિ પદ વડે પરમાત્મા પકડમાં આવે છે. ઉતા પદ વડે પરમાત્મામાં એકાગ્રતાની બુદ્ધિ થાય છે.
સમગ્ર ત્રણેય પદ વડે અને તેની અર્થભાવના વડે પરમાત્માની સાથે એકત્વ-અભેદને અનુભવ થાય છે. તેથી જન સરિતા એ મહામંત્ર છે.
મંત્રનો જાપ સ્થિર ચિત્તથી, સ્વસ્થ ગતિથી અને મંત્રાર્થ ચિંતનપૂર્વક થવો જોઈએ.
