________________
[ ૧૪૦ ]
આત્મબોધરસાયનમ વિશદાર્થ–
સંસાર એ મહાવ્યાધિ છે. સંસારમાં સર્વવ્યાધિઓ મળશે. એ વ્યાધિથી–રેગથી આત્મા અનાદિકાળથી પીડાય છે. રેગોએ આત્મામાં ઘર બાંધ્યા છે. ઔષધ કરવાને બદલે જીવ કુપથ્ય કરે છે ને રેગ ઉબળે છે, વધે છે. જીવ શરીરની ચળ શમાવવા માટે કવેચ ઘસે છે અગ્નિને શાન કરવા માટે ઘી હોમે છે. પરિણામ વિપરિત આવે છે, જીવ મૂંઝાય છે. વ્યાધિ શાન્ત થતું નથી, વેદના શમતી નથી, આરોગ્ય મળતું નથી, એવી સ્થિતિમાં આ આત્મબોધ રસાયન એ આત્માને થયેલા રાગ-દ્વેષના હઠીલા રોગ ઉપર અકસીર અસર કરે એમ છે. આત્માને વળગેલા રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાનમેહ વિગેરે રોગોને દૂર કરવા માટે સંસારના મૂળ જેવા કષાયે તેને ત્યાગ, પાંચે ઈન્દ્રિયો ઉપર વિજય, પંચ મહાવ્રતનું પાલન, જિનપૂજા, સત્સંગ, સાધુ સેવા ને વિરતિરતિ એ રામબાણ ઈલાજ છે. રસાયનનું સેવન નિયમિત રીતે કરવું જોઈએ. તે તેની અસર થાય ને વ્યાધિ મટે. વેદના બંધ થાય તેને માટે જીવને વૈરાગ્યને રાગી બનાવવા જોઈએ. ભવાભિનંદીપણું જીવને રઝળપાટ કરાવે છે. સમકિતના પાંચ લક્ષણોમાં પણ સંવેગ-આવે છે. આત્મા જ્યાં સુધી સંસારાભિમુખ છે ત્યાં સુધી રેગે શાન્ત ન થાય. આત્માભિમુખ બનવું જોઈએ. રાગ-દ્વેષ અને અજ્ઞાન રહિત વીતરાગ પર માત્મા એ જ મારા દેવ છે, કંચનકામિનીના ત્યાગી પંચમહાવ્રતધારી ગુરુ ભગવંત એ જ મારા ગુરુ મહારાજ છે ને કેવલિ ભગવંતે ભાખેલો શુદ્ધ દયામય ધર્મ તે જ મારો
