________________
ક્ષયની સ્થિતિ અને સમુળગો વિનાશ પામવો એ પણ ઈના તાબામાં નથી. માણસનું જીવન તેના હાથમાં નથી, તેમ જ તેનું મરણ પણ તેના હાથમાં નથી; તેની બુદ્ધિ તથા નિર્બહિ, તેની ઉચ્ચતા તથા નીચતા એ તેની પોતાની હોતી નથી. સઘળાં માણસે જન્મે છે, અને સવળાં મરણ પણ પામે છે, પછી તે બુદ્ધિમાન હોય કે નિર્બદ્ધ હોય, માનયોગ્ય હોય કે અદ્ર હેય. કઈ દસ વર્ષની ઉમરે મરી જાય છે, તે કઈ સો વર્ષની ઉંમરે. સદ્દગુણ અને જ્ઞાની મરી જાય છે. દુર્ગણી અને મૂખ પણ મરી જાય છે. જીવતાં તેમને યાઉ અને શન નામે સદ્દગુણી વ્યક્તિઓ તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા; મરણ પામ્યા પછી તે તેઓ એકલાં સડી ગએલાં હાડકાં છે. જીવતાં તેમને કશી તથા ચાઉ નામે અતિ ભંડા માણસ તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા; મરણ પામ્યા પછી તો તેઓ એકલાં સડી ગએલાં હાડકાં છે. તેમનાં સડી ગએલાં હાડકાં વચ્ચેનો ભેદ કાણું જાણી શકે ? માટે આપણે જીવીએ છીએ એટલામાં જીવનમાંથી જેટલો લાભ લઈ શકાય તેટલો લઈ લઈએ. જયારે મરણનો વખત પાસે આવે ત્યારે તેની અવગણના કરીને સહન કરીએ, અને અહીંથી વિદાય થતાં વિનાશને આધીન થઈ જઈએ.”
આ કરતાં વધારે ચોખ્ખા શબ્દો બીજા કયા હૈય? બાઈબલમાં “ઈશ્વરહીન તથા જગતમાં આશાહીન ” એવા શબ્દો વડે આવા માણસનું વર્ણન કરવામાં આવે છે. આવા માણસોની દૃષ્ટિએ આપણે માત્ર ધૂળના ઢગલા છીએ અને પાછા ધૂળમાં મળી જવાના છીએ. કઈ સદાચાર આચરે અને કેાઈ દુરાચાર એમ જુદી જુદી રીતે આપણે આ પૃથ્વીમાં જીવન ગાળીએ તે ગાળી છે, છતાં આપણે સર્વના ભાવિમાં મરણ લખેલું છે. મરણ પછી તો સડેલાં હાડકાં સિવાય બીજું કાંઈ રહેતું નથી. માણસ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
