________________
મહાપ્રજાના કાલ
૩૫
<<
હવે વધુ વાર જીવવું શું આપણામાંના કાઇને પણ કામનુ લાગે છે? આપણા પ્રજાજને। અન્યના ગુલામા બની ગયા અને ચાર હજાર વર્ષોથી ટકેલા આપણા રાષ્ટ્ર–પ્રાણુ એક જ રાતમાં મરી ગયા. અક્સાસ ! બંધુજના ! અક્સેસ !”
જાપાનીઓએ આ પત્રના તંત્રીને તત્કાળ કેદ પકડી કારાગૃહમાં નાખ્યા અને છાપું જપ્ત કર્યું.
રાજા તે રઘવાયા બન્યા. એણે અમેરિકાના એલચીને આજીજી કરી કે “મારી વારે આવા; આપણી ૧૮૮૨ની સંધિ સભાર.”
અમેરીકન એલચી ડેા. ઍલને આ ખીના પેાતાને દેશ લખી મોકલી; સંધિ પ્રમાણે અમેરિકાની ફરજ યાદ દેવડાવી. દેશથી હુકમ છુટયા કે “તમારૂં ત્યાં કામ નથી. નવા એલચીને સીલ સાંપીને તમે પાછા ચાલ્યા આવે !”
ઍલનને ખેલાવી લઇને અમેરિકન સરકારે ખીજો એલચી માકલ્યેા.
અકટાબર મહિનામાં રાજાએ અમેરિકા પાસે પરભારી આજીજી પહેોંચાડવાની પેરવી કરી. કારીઆવાસીને તેા જાપાનીએ કિનારાજ છેડવા ન આપે એટલે એક અમેરિકનને જ એલચી અનાવી સાથે કાગળ આપી અમેરિકા મેાકલ્યા. જાપાનીઓને કાને એ આતમી પહેાંચી એટલે એ કાગળ અમેરિકા પહોંચે તે પહેલાં જ નવી સંધિ ઉપર રાજાનુ સીલ કરાવવા એમણે તાકીદ કરવા માંડી. પેલેા એલચી વાશીંગ્ટનમાં આવી પહોંચ્યા. રાજાજીને કાગળ એણે સેનેટ પાસે આશાભેર રજી કર્યાં. ઉત્તર સાહેબ એ કાગળ નહિ રાખી શકે !” એ ખીજી મળ્યા કે અમે બહુ કામમાં છીએ, નહિ 24191."
મળ્યા કે પ્રમુખ કચેરીમાં ગયા, ઉત્તર મળી શકીએ; કાલે
<<
''
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
'
કાલે આવે.
ખીજે દિવસે પણ એજ ઉત્તર મળ્યા ઃ ત્રીજે દિવસે એને મળ્યા વિના, કારીઅન એલચીખાતાને પણ પૂછાવ્યા વિના, કારીઆનરેશને પણ ખબર કર્યાં વિના, અમેરિકાની
39
www.umaragyanbhandar.com
