________________
૧૦ ,
એશિયાનું કલંક બનતા. તે સિવાય દેશના હુન્નરઉદ્યોગ કે વ્યાપારવાણિજ્યમાં પડવું એ તો એમના ગૌરવને હાનિ પહોંચાડવા જેવું હતું. આજ આપણે ત્યાં જમીનદારના પુત્રોની જે હાલત થાય છે તે જ હાલત. એ અમીરવર્ગની થઈ. ટેળાબંધ અમીરજાદાઓ આળસુ જીંદગી ગાળતા અને પિતાના વિલાસને પહોંચી વળવા માટે ખેડુઓને ચુસતા. આખું વરસ ખેડયા પછી નીપજમાંથી માંડ પેટગુજારો થાય. તેટલો જ દાણો ખેડને મળતા. બાકીનો ભાગ અમીરના વૈભવોને પિષતા. અમીર ખેડુની પાસેથી ફાવે તેટલી વેઠ લઈ શકત; વસ્તીનાં ગાડાં ઘોડાં કે ગાય ભેંસ વગર પૈસા વાપરતે : મુસાફરીમાં મફત મહેમાનદારી કઢાવતા.
કાયદે કેવળ રાજદ્રોહ સિવાય બીજા એકેય ગુન્હા બદલ અમીરને સજા ન કરી શકે, ન એનું મકાન જ થાય કે ન એને ખુદને બંદીખાને નખાય. જ્યારે જ્યારે કોઈ માણસ એને અપરાધી ઠરે ત્યારે એને અદાલતમાં જવાની જરૂર નહોતી, પરબારે પોતે જ કાયદો હાથમાં લઈ મનમાં આવે તે શિક્ષા ઠોકી બેસાડત. કોઈ કાળે રાજદ્રોહના ગુન્હા બદલ એને પિતાને દેહાંત દંડની સજા થાય તે તેને જાહેરમાં ફાંસી નહોતી દેવાતી. પોતે પિતાના ઘરમાં બેસી ઝેરનું પાલું ભરી પી જ. આ અમીરગે વસ્તીની પાયમાલી કરી નાખેલી. - બીજે જુલ્મ હતે રાજાઓને. રાજા સદા દેવાંશી મનાતો. રાજા જીવતે હોય તે દરમ્યાન પ્રજાજન એનું નામ પણ ન ઉચ્ચારી શકેપ્રજાજન એના દેહને અડકી પણ ન શકે. ભૂલથી રાજા કદાચ કોઈને
સ્પર્શી જાય તે એ સ્પર્શવાળી જગ્યા પર સદા લાલ પટ્ટી લગાવી રાખવી પડે. રાજાજીનું હે દેશના કોઈ પણ સિક્કા ઉપર નહેતું છપાતું; કારણ કે એને પ્રજાજનોના અપવિત્ર હાથનો સ્પર્શ થાય. એની છબી પણ એના મૃત્યુ પછી જ ચિતરાય. એની હજુરમાં કોઈ શોકના પિશાકમાં અથવા ચશ્માં પહેરીને આવી શકે નહિ. રાજાને લોઢાને સ્પર્શ કદિ ન કરાવી શકાય. આ વહેમને પરિણામે કેટલાએ રાજાઓની બિમારીને વખતે દાક્તરી એજારે જ ઉપયોગમાં ન લઇ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com