Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 495

દાહઃિ કાદિ સાપેક્ષ ઋવિદેશનાનું મૂલ સવારના
(૪૧૯) વિવેચન “રચના જિન ઉપદેશકી, પરમાત્તમ તિન કાલ;
ઈનમેં સબ મત રહત હૈ, કરતે નિજ સંભાલ”–શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી. અહીં વળી પ્રસ્તુત વાતને બીજા પ્રકારે ખુલાસો કર્યો છે. તે કાળના આદિના નિરોગથી તે તે નયની અપેક્ષાવાળી આ ચિત્ર દેશના કપિલ આદિ ઋષિઓ થકી જ
પ્રવતી છે, અને આ ઋષિદેશનાનું મૂલ પણ તત્વથી સર્વદેશના જ છે, કાલાદિ સાપેક્ષ કારણ કે સર્વજ્ઞપ્રવચનના અનુસારે જ તેની તથા પ્રકારે પ્રવૃત્તિ છે. આમ ચિત્ર ઋષિદેશના તે તે દેશના ચિત્ર-જુદી જુદી ભાસે છે, તેનું પ્રકારાંતરે આ યુક્તિયુક્ત
કારણ પણ સંભવે છે કે-તેવી જુદી જુદી દેશના સ્વયં ત્રષિઓ થકી જ ચાલી આવી છે, અર્થાત્ કપિલ આદિ ઋષિઓએ જ તેવી ભિન્ન ભિન્ન દેશના પ્રવૃત્તિ કરી છે. અને તેમ કરવામાં તેઓ દેશ-કાલ આદિ જોઈ વિચારીને પ્રવર્યા છે. સર્વત્ર દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ આદિ જેઈને પ્રવર્તવું એ વિચક્ષણનું કર્તવ્ય છે એ નિયમ છે. એટલે એ મહાનુભાવોએ દુઃષમ કાળ-કરાલ કલિકાલ વગેરે પરિસ્થિતિ લક્ષમાં - લઈને, અને જીવોના સર્વ-સંવેગ ને વિજ્ઞાનવિશેષ ખ્યાલમાં રાખીને અનુશાસન કર્યું છે,
વ્યાસ્તિક આદિ નયની અપેક્ષાએ જાતજાતની દેશના કરી છે. શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર સૂરીશ્વરે કહ્યું છે કે –
" देशकालान्वयाचारवयःप्रकृतिमात्मनाम् ।
વિવેગવિજ્ઞાનવિશેષ જવાનુશાસનમ્ ” –ાત્રિશત દ્વાત્રિ શિકા. દેશકાળાદિ જોતાં જો નિત્યદેશના ઉપકારી લાગી, તે તેઓએ દ્રવ્યાસ્તિક નયના પ્રધાનપણે ઉપદેશ કર્યો, જે અનિત્ય દેશના ઉપયોગી લાગી, તે પર્યાયાસ્તિક નયની મુખ્યતાથી ઉપદેશ કર્યો, અથવા અન્ય કોઈ અપેક્ષા કાર્યકારી લાગી, તે તેને પ્રધાનપદ આપી ઉપદેશ કર્યો. આમ તે તે નયને–અપેક્ષાવિશેષને આશ્રીને તેઓએ સર્વત્ર તેવી તેવી ઉપદેશ પદ્ધતિ અંગીકાર કરી છે કારણ કે ગમે તેમ કરી જીવની આત્મબ્રાંતિ દૂર કરી, તેને નિજ આત્મસ્વરૂપને લક્ષ કરાવી “ઠેકાણે આણુ” એ જ એક એમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ હતું. એટલે એ જ એક વિવેક તેઓએ સર્વત્ર નિજ નિજ દર્શનમાં ગાય છે, અને તે સમજાવવા માટેની જુદી જુદી શૈલી-કથનરીતિ અખત્યાર કરી છે.
જે ગાયે તે સઘળે એક, સકળ દર્શને એજ વિવેક સમજાવ્યાની શૈલી કરી, સ્વાદુવાદ સમજણ પણ ખરી.”
–પરમ તત્વદષ્ટા શ્રીમદ રાજચંદ્રજી,

Translation AI Generated

Dah: Kadi Sapeksha Ruvideshanaanu Mul Savarnaa
(419) Vivechana “Rachana Jin Upadeshaki, Parmattam Tin Kaal;
Inmen Sab Mat Rahat Hai, Karte Nij Sambhaal”–Shreemad Rajchandraji. Aheen Vali Prastut Vaatne Beeja Prakaare Khulaaso Karyo Chhe. Te Kaalnaa Aadina Nirogthi Te Te Nayni Apekshawali Aa Chitra Deshnaa Kapil Aadi Rishiyo Thaki J
Pravati Chhe, Ane Aa Rishi Deshanaanu Mul Pan Tatvthi Sarvdeshana J Chhe, Kaalaadi Sapeksha Kaaran Ke Sarvagna Pravachanaa Anusaare J Teni Tatha Prakaare Pravruti Chhe. Aam Chitra Rishi Deshana Te Te Deshnaa Chitra-Judi Judi Bhaase Chhe, Tenun Prakaarantare Aa Yuktiyukta
Kaaran Pan Sambhave Chhe Ke-Tevi Judi Judi Deshnaa Swayam Trashiyo Thaki J Chali Aavi Chhe, Arthat Kapil Aadi Rishiyoe J Tevi Bhinna Bhinna Deshnaa Pravruti Kari Chhe. Ane Tem Karvamaan Teo Desh-Kaal Aadi Joi Vichaari Ne Pravarya Chhe. Sarvatra Dravya, Kshetra, Kaal, Bhav Aadi Jeine Pravartvu E Vichakshanaanu Kartavya Chhe E Niyam Chhe. Atle E Mahanubhavoae Dusham Kaal-Karal Kalikaal Vagere Paristhiti Lakshmaan - Laine, Ane Jeevo naa Sarv-Sanveg Ne Vignaanvishesh Khyalmaan Rakhi Ne Anushasan Karyu Chhe,
Vyastiak Aadi Nayni Apekshaae Jaatjaatni Deshnaa Kari Chhe. Shree Siddhasen Diwakar Suurishvare Kahyu Chhe Ke –
" Desh Kaalanvayaacharavayahprakritimaatmanam.
Viveg Vignaanvishesh Javanushasanam ” –aatrishat Dvaatrishika. Desh Kaalaadi Jota J Nitaydeshana Upkaari Lagi, Te Teoae Dravyastiak Naynaa Pradhanpane Upadesh Karyo, Je Anity Deshnaa Upayogi Lagi, Te Paryayastiak Nayni Mukhyataathi Upadesh Karyo, Athava Anya Koi Apeksha Karyakari Lagi, Te Tene Pradhanpad Aapi Upadesh Karyo. Aam Te Te Nayne–Apekshavisheshne Aashri Ne Teoae Sarvatra Tevi Tevi Upadesh Padhdhati Angikar Kari Chhe Kaaran Ke Game Tem Kari Jeevni Aatmbranti Dur Kari, Tene Nij Aatmsvarupne Laksh Karavi “Thekane Aanuu” E J Ek Emno Mukhya Uddesh Hatun. Atle E J Ek Vivek Teoae Sarvatra Nij Nij Darshanmaan Gay Chhe, Ane Te Samajavva Mate Ni Judi Judi Shaili-Kathannriti Akhtyar Kari Chhe.
Je Gaye Te Sagale Ek, Sakal Darshanne Ej Vivek Samajavyaani Shaili Kari, Swaaduvaad Samajan Pan Khari.”
–Param Tatvadashta Shreemad Rajchandraji,