Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 300

દીપ્રાદેષ્ટિ
બલા કહી. હવે દીપા કહે છે.
प्राणायामवती दीपा न योगोत्थानवत्यलम् । तत्त्वश्रवणसंयुक्ता सूक्ष्मबोधविवर्जिता ॥ ५७ ॥ પ્રાણાયામ દીપ્રામહી, ન યોગનું ઉત્થાન;
શ્રવણ તત્ત્વનું હોય પણ, ન સૂક્ષ્મ બેધસ્થાન, ૫૭, અથડ–દીપ્રા દષ્ટિમાં પ્રાણાયામ હોય છે, યોગનું ઉત્થાન સર્વથા હોતું નથી; અને તે તત્ત્વશ્રવણથી સહિત, પણ સૂક્ષ્મ બેધથી રહિત એવી હોય છે.
વિવેચન
“યોગદષ્ટિ થી કહીજી, દીપ્રા તિહાં ન ઉત્થાન પ્રાણાયામ તે ભાવથીજી, દીપ પ્રભા સમ જ્ઞાન.....
મમેહન જિનજી ! મીઠી તારી વાણુ”—ગ૦ ૬૦ સક્ઝાય ક-૧ આ દીપા નામની ચોથી ચગદષ્ટિ છે. એટલે આગળ કહેલા અનુક્રમે યોગનું ચોથું અંગ-પ્રાણાયામ અહી હોય છે, ઉત્થાન નામના ચેથા આશયદેષને પરિત્યાગ થાય છે, અને શ્રવણ નામને ચોથે ગુણ પ્રગટે છે, પરંતુ દર્શન તે હજુ પણ સૂમ બંધ વિનાનું હોય છે, અને તેને દીપકના પ્રકાશની ઉપમા ઘટે છે. તે આ પ્રકારે –
વૃત્તિ-પ્રાણાયામવતી-પ્રાણાયામવંતી, પ્રાણાયામવાળી ચતુર્થી અંગના ભાવથી,-ભાવ રેચક આદિ ભાવથકી, તીકા-દીકા, ચેથી દૃષ્ટિ, શાળાથાનવતી-ચાગના ઉત્થાનવાળી નથી હોતી,-તથા પ્રકારના પ્રશાંતવાહિતાના લાભથી, શા-અત્યંત, સરાક્રવરં તરવશ્રવણથી સંયુક્ત -શશ્રષાના કુલ
શ્રવણુથી સંયુક્ત,-શુષાના ફલભાવથી. સૂાવિવર્જિતા-સૂક્ષ્મ બેધથી વિવજિત, સૂક્ષ્મ-નિપુણ બેધથી રહિત એવી,

Translation AI Generated

## Deepra-drishti

Bala has spoken. Now Deepa speaks.

**"Praanayamavati Deepa na Yogotthaanavatyalam. Tattvasravansamyukta Sukshmabodhavivarjita."** (57)

**"Praanayama in Deepra-drishti, not the upliftment of Yoga; it is accompanied by the hearing of the truth, but devoid of subtle knowledge."** (57)

**Commentary:**

"From the perspective of Yoga, there is no upliftment in Deepra-drishti. Praanayama is only in the sense of the light of knowledge...

Oh Jinendra! Your words are sweet." - (G 60, Sakjaya K-1)

This is the fourth chagad-drishti named Deepa. Therefore, the fourth limb of Yoga - Praanayama - is present here, according to the previous sequence. The fourth intention of upliftment is abandoned, and the fourth quality of hearing is manifested. However, the vision is still devoid of subtle knowledge and is compared to the light of a lamp. It is like this:

**"Vritti-Praanayamavati-Praanayamavati, Praanayamawali Chaturthi Anga na Bhaavathi, Bhaav Rechak Aadi Bhaavathiki, Teeka-Deeka, Chethi Drishti, Shaalaathaanavati-Chaag na Utthaanavali Nathi Hoti, Tatha Prakaarna na Prashaantavaahita na Laabhathi, Sha-Atyant, Saraakravaran Tarvasravana thi Samyukta - Shashrashana Kul Sravana thi Samyukta, Shushana Falbhaavathi. Suavivarjita - Sukshma Bedha thi Vivarjita, Sukshma - Nipuna Bedha thi Rahith Aavi."**

**"Praanayamavati - possessing Praanayama, the fourth limb, in the sense of - the sense of Rechak, etc., Teeka-Deeka - the fourth vision, Shaalaathaanavati - not possessing the upliftment of the Chaag, Tatha - thus, by the benefit of the tranquil flow of the mind, Sha - extremely, Saraakravaran Tarvasravana thi Samyukta - united with the hearing of the essence, Shashrashana Kul Sravana thi Samyukta - united with the hearing of the whole, Shushana Falbhaavathi - by the fruit of the essence. Suavivarjita - devoid of subtle knowledge, Sukshma - Nipuna Bedha thi Rahith Aavi - devoid of skillful knowledge."**