SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 209
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ हरीतक्यादिनिघण्टुः भा. टी. । ( १६७ ) तृप्तिको करनेवाला, कफकारक, स्निग्ध, वीर्यवर्धक, मळके बन्धको करनेवाला, पुष्टिकारक, भारी, बलकारक और वायु, पित्त, क्षत, दाह, क्षयः तथा रक्तविकारको दूर करता है । १९-२१ ॥ राजाम्रम् । राजा म्रष्टंग आम्रातः कामाह्वो राजपुत्रकः । राजानं तुवरं स्वादु विशदं शीतलं गुरु ॥ २२ ॥ ग्राहि रूक्षं विबंधाध्मवातकृत्कफपित्तनुत् । राजाम्र, टंग, साम्रात, कामाद और राजपुत्रक यह कलमी ग्रामके नाम हैं । इसे हिन्दीमें कलमी आम और मालदह आम कहते हैं । राजा म्र- कसैला, स्वादु, विशद, शीतल, भारी, ग्राही, रूक्ष, कफ और पित्तको नष्ट करनेवाला और विवन्ध, प्राध्मान, वात तथा कफ इनको बढानेवाला है ॥ २२ ॥ कोशाम्रम् । कोशाम्र उक्तः क्षुद्राम्रः कृमिवृक्षः सुकोशकः ॥ २३ ॥ कोशाम्रः कुष्ठशोथास्रपित्तत्रणकफापहः । तत्फलं ग्राहि वातघ्नमम्लोष्णं गुरु पित्तलम् ॥२४॥ पक्वं तु दीपनं रुच्यं लघूष्णं कफवातनुत् । कोशाम्र, क्षुद्राम्र, कृमिवृक्ष, सुकोशक यह छोटे आमके नाम हैं । कशाम्र - कुष्ठ, शोथ, रक्तविकार, पित्त, व्रण और कफ इनको नष्ट करता है। कोशाम्रका फल-ग्राही, वातनाशक, खट्टा, गरम, भारी पित्तकारक होता है । इसका पका हुआ फल- दीपन, रुचिकारक, हलका, गरम तथा कफ और वातको दूर करनेवाला है ॥ २३ ॥ २४ ॥ I घनसः । पनसः कंटकिफलः पनसोऽतिबृहत्फलः ॥ २५ ॥ पनसं शीतलं पक्वं स्निग्धं पित्तानिलापहम् |
SR No.034197
Book TitleHarit Kavyadi Nighantu
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBhav Mishra, Shiv Sharma
PublisherKhemraj Shrikrishnadas
Publication Year1874
Total Pages490
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy