________________
અધ્યાત્મસાર સૂક્ત- રત્ન- મંજૂષા
– વૈરાગ્ય અધિકાર – ५/४ विषयैः क्षीयते कामो, नेन्धनैरिव पावकः ।
प्रत्युत प्रोल्लसच्छक्तिः , भूय एवोपवर्द्धते ॥३३॥
ઇંધણથી અગ્નિની જેમ, વિષયોથી ઇચ્છા કદી શાંત થતી નથી, ઊલટી વધુ શક્તિશાળી થઈને વધે છે. ५/५ सौम्यत्वमिव सिंहानां, पन्नगानामिव क्षमा ।
विषयेषु प्रवृत्तानां, वैराग्यं खलु दुर्लभम् ॥३४॥
સિંહોમાં સૌમ્યતા કે સર્પમાં ક્ષમાની જેમ વિષયોમાં પ્રવૃત્ત થયેલામાં વૈરાગ્ય દુર્લભ છે. ५/६ अकृत्वा विषयत्यागं, यो वैराग्यं दिधीर्षति ।
अपथ्यमपरित्यज्य, स रोगोच्छेदमिच्छति ॥३५॥
વિષયોનો ત્યાગ કર્યા વગર જે વૈરાગ્ય ધારણ કરવા ઇચ્છે છે, તે અપથ્ય છોડ્યા વગર રોગનો નાશ ઇચ્છે છે. ५/२१ बध्यते बाढमासक्तो, यथा श्लेष्मणि मक्षिका ।
शुष्कगोलवदश्लिष्टो, विषयेभ्यो न बध्यते ॥३६॥
કફમાં માખીની જેમ આસક્ત જીવ કર્મથી ગાઢ રીતે બંધાય છે. પણ અનાસક્ત જીવ સૂકા ગોળાની જેમ વિષયો ભોગવવા છતાં પણ કર્મથી બંધાતો નથી.
