________________ કર્મબંધરૂપ બંધનમાં આવી ગયા એ નિશ્ચિત વાત છે. પરસંગ, પરભાવ અને પરભાવનો અનુભવ એમ ત્રણ વસ્તુ બતાવી. શરીર વગેરે જે કાંઈ પર દ્રવ્યનો સંયોગ છે તેના કારણે આત્મામાં થતાં મોહના પરિણામો-લાગણીઓ ક્રોધ-માન-માયા-લોભ-મિથ્યાત્વ-રતિ–અરતિ વગેરે પરભાવ છે. દા.ત. તમે વાપરવા બેઠાં-ત્યારે ઉપયોગ આવે કે મોહરાજાની સવારી આવી છે!!! મહાનુભાવ ભક્તિથી આગ્રહ કરે એટલે લોભ અંદર વિહવળતા ઉત્પન્ન કરે તોચિત્તમાંથી સમાધિ ગઈ, ઉદાસીનતા ગઈ તે પરભાવનો અનુભવ છે. જમવા બેઠા તે કર્મનો ઉદય તો આવી જ ગયો તેને નિષ્ફળ કરતાં જાવ તો બંધ નહિ, પણ મોહને ભોગવો ત્યારથી બંધ શરૂ. પુદ્ગલને ભોગવો કે ન ભોગવો - દ્રવ્ય જોઈને તમારી ચેષ્ટામાં ફેરફાર થતો જાય તો મોહરાજાની અસર આપણામાં શરૂ થઈ ગઈ. સંયોગની સાથે ભાવ અને તમે તેની કેટલી સ્પર્શના કરો છો તેના પર કર્મબંધનો આધાર છે. દ્રવ્યનો સંયોગ હેય છે. તેને ઉપાદેય માન્યો તો પહેલા જ વાંધો ઊભો થયો. સર્વજ્ઞની દષ્ટિમાં જે હેય છે તે હેય જ લાગવું જોઈએ, જે ઉપાદેય છે તે ઉપાદેય જ લાગવું જોઈએ. સંયોગ એ મોહની ઉત્પત્તિનું નિમિત્ત કારણ છે અને મોહની ઉત્પત્તિ પણ હેય જ છે. હેયનો ત્યાગ નથી થતો તો તેને પ્રશસ્તમાં ફેરવી નાખવાનો છે. પુત્ર અને પત્ની પર દષ્ટિ ગઈ ને રાગ થયો તો તે રાગ હેય જ છે. તેથી તે છોડવા રાગને પરમાત્માની ભક્તિમાં વાળી દેવો તો તે પ્રશસ્ત રાગ થયો કહેવાય. પ્રશસ્ત રાગમાં જવા માટે ત્રણ વાત આવે. (1) કાં તો દ્રવ્યનો ત્યાગ કરો, અથવા (2) ભક્તિ કરો, અથવા (3) તે રાગનું પાત્ર દેવ-ગુરુ-ધર્મમાં ફેરવી નાખો - એટલે રાગની તીવ્રતા ઘટી જશે. મોહનો પરિણામ સત્તામાં હોય ત્યાં સુધી વાંધો નથી પણ ઉદયમાં આવ્યો તો સર્પ કરતાં પણ ભયંકર છે. ભૂલેચૂકે પણ તેનો અનુભવ કરવો નહિ. જીવે દ્રવ્ય ત્યાગ અનંતીવાર કર્યો પણ તેના અનુભવને એક યા બીજી જ્ઞાનસાર-૨ // ૭ર
