________________ ઉપચારથી નવ અંગની પૂજા કરી - નિશ્ચયથી નવતત્ત્વને સમજીને સ્વીકારીને સમ્યગ્દર્શનાદિ નવપદમય બનવાનું હતું. પરમાત્મા નવતત્ત્વમય છે. એક તત્ત્વ-જીવતત્ત્વમાં (સિદ્ધ) મૂક્યા. પ્રથમ જીવતત્ત્વ છેલ્લે મોક્ષતત્વ. પરમાત્મા જીવતસ્વરૂપે રહ્યા. તું જીવા જીવરૂપે થયેલો છો હવે જીવમય બની જા. પૂજા કરી જીવતત્ત્વ પર આદર ન આવ્યો, અજીવતત્ત્વ પર આદર આવ્યો. અજીવ માટે જ ધમાલ છે. આટલા કાળ સુધી પૂજા કરતાં કરતાં જીવનો આદર આવ્યો નહિ. અજીવનો આદર ગયો નહિ. આથી સંપત્તિ આદિ સાચવીને રાખી, અને જીવ દયાની ઉપેક્ષા કરી. કારણ પૂજા કરતી વખતે પરમાત્માનાં ગુણોની પૂજાનું લક્ષ ન રહ્યું. અનાદિકાળથી સાધ્યભૂત આ જ કરેલું છે. હવે જ્ઞાનને સાધ્ય બનાવવાનું છે. પરમાત્મા દેહનાં આધારે, દેહમાં રહી, દેહાતીત થઈ ગયા. વર્ષોથી પૂજા કરનારો આત્મા કંઈ પ્રગતિ ન કરી શકે? પરમાત્મા સાથે મિલન કરવાનો યોગ બનતો નથી. આત્મા સાથે જોડાય તો ગુણ પ્રગટ થાય. વર્ષો સુધી ઘૂંટાય તો આત્મામાં સ્થિરતા આવે. પૂજા કોની કરું છું? વીતરાગની - સર્વજ્ઞની સર્વજ્ઞ કેવા? કાયામાં હોવાં છતાં નિરાળા- ઉપસર્ગમાં ધ્યાનની તલ્લીનતા- આત્માની કેવી પ્રચંડ શક્તિ. આપણી દોડધામ બધા ભગવાનને પૂજવાની– પણ એક પ્રભુને એવા પૂજો કે પ્રભુ આપણા હૃદયમાંથી પછી જાય નહી. પ્રભુ ગમવા સહેલા નથી. પરમાત્માનાં અંગની સ્પર્શના કરી, અંદરનાં આત્મ સ્વરૂપને પકડી ગુણોની પૂજા કરવાની. ગભારામાં પ્રવેશ કરવાનો એટલે શું? આત્માની અંદર ગુણરૂપી ભંડારમાં પ્રવેશ કરવાનો છે. ચૈતન્યને વંદન કરવાના છે. આત્મા જેમ જેમ ગુણોની પૂજા કરે અને આત્મગુણી બનતો જાય તેમ નિર્વિકલ્પ બનતો જાય છે. સ્વધનથી સમૃધ્ધ થતો જાય. સાચવવામાં ઉપાધિ - નિરૂપાધિક ધનમાં કાંઈ ઉપાધિ નથી. સોપાધિકધન ચિતની ઉપાધિ કરાવે જ્ઞાનસાર–૨ // 236
