________________ સળગી જાય. ભગવાનની આજ્ઞા મુજબનો તપ કરો તો અંતર્મુહૂર્તમાં તમામ કર્મો સળગીને ખાખ થઈ જાય. ઈદ્રિયો પર વિજય મેળવાય તો અંદરના શરીરને સળગતા વાર નહિ લાગે. ઈદ્રિયોના વિષયોના કારણે જ આત્માને ભવરૂપી કૂવામાં પૂરાવાનું થયું છે. જો તને હવે તેમાં ઉદાસીનતા આવી હોય તો તે વિષયોને કચરો માની ફેંકી દે. વસ્તુ એક જ હોય છતાં એકને માટે ભવસર્જનનું કારણ બને છે અને એકને માટે વિસર્જનનું કારણ બને છે. દ્રોપદીનો આત્મા સાથ્વીના પર્યાયમાં હતો ત્યારે તેને સાધુની જેમ ઉધાનમાં જઈને કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં રહેવાનું મન થયું તેથી ગુરુણીએ તેમને સમજાવ્યા કે આપણી ચર્યા અને તેમની ચર્યાભિન્ન છે. તેમના શરીરને આપણા શરીરની રચના જુદી છે. મોક્ષમાર્ગ એક જ છે પણ વ્યવહાર માર્ગ બંનેના ભિન્ન છે. પણ તેમને શ્રધ્ધા ન થઈ ને ગુરુણીની ઉપરવટ થઈને ઉદ્યાનમાં જઈને કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં રહ્યાને દૂર–વેશ્યાને પાંચ પુરુષ સાથે સેવાતી જોઈને નિયાણું કર્યું. આથી દ્રોપદીના ભાવમાં પાંચ પુરુષો સાથે કર્મસત્તાએ તેમને ગોઠવી દીધા. મહાસતી કહેવાતા હોવા છતાં પણ કર્મસત્તાએ એમણે જે વિચાર્યું તે આપ્યું. બીજી બાજુ નટ ઈલાયચી કુમાર દોરડા પર નાચતા હતા ત્યારે સામે પદ્મિની સ્ત્રી મુનિરાજને મોદક વહોરાવી રહી છે, મુનિ પોતાની ગવેષણાના ઉપયોગમાં છે. બંને આંખના ઉપયોગમાં નિર્વિકારિતા છે. કેવો આંખનો સદુપયોગ! દ્રૌપદીને આંખ દ્વારા જ સામાયિક ખંડિત થઈ અને ઈલાયચી કુમારે આંખ દ્વારા જ સામાયિક અખંડિત બનાવી કેવળજ્ઞાન મેળવ્યું. એ જ આત્માએ પ્રથમ આંખથી નટડીનું રૂપ જોયું ને માતા-પિતા ઘરબાર બધું છોડીને એની પાછળ ગયો ને નટ બન્યો. આંખ તેની તે જ છે. પણ ઉપયોગ બદલાયો. ઈદ્રિયો દ્વારા જગતની ઓળખાણ થાય છે. જીવનમાં સમયકિંમતી પણ કલાકોના કલાકો ટી.વી. જોવામાં પસાર થઈ જાય છે. ભેગા થાય ને કેમ જ્ઞાનસાર-૨ // 203
