________________ જેનો રાગ મને મારા આત્મા સાથે પ્રીતિ કરવામાં બાધક બને છે તે દ્રવ્ય પરમાત્માને ચઢાવું. એટલે પ્રીતિ જ્યાં હતી ત્યાંથી ઊઠીને પરમાત્મા પર આવે. સુખનો રાગ જે પત્ની પર છે તે રાગ પત્ની પરથી ઊઠી જાય તો પરમાત્માની ભક્તિ કરી શકે. પહેલાં પાંચ ઈદ્રિયોના જે વિષયો છે તે પરમાત્માને ચઢાવવા પડે. પછી તે ભક્તિ યોગમાંથી આગળ વધીને વચનયોગમાં આવી શકે, ત્યારે સમતારૂપે પત્ની સાથે સંબંધ બંધાય. જેમ પ્રબળ દુશમન હોય તેને યુક્તિ-પ્રયુક્તિથી જીતવો પડે. તેની આજુબાજુના જે હાથા હોય તેને પહેલાં તોડી નાખે એટલે મુખ્ય શત્રુ જીતાય. તેમ અહીં પણ એ જ કરવાનું છે. માટે જ ભક્તિમાં સુગંધિત પુષ્પો, ઉત્તમ નૈવેદ્ય, ચંદન, સંગીત વિ. ની વાત મૂકી. કારણ કે આ જ આપણા વિષયો છે. તેનો રાગ તૂટે પછી જ વચનયોગ આવે. જે આત્માઓ મોક્ષમાર્ગ પર આરૂઢ થઈ ગયા છે તેમના માટે અસંગ અનુષ્ઠાન છે. જે મોક્ષમાર્ગ પર આરૂઢ થવાના છે તેમના માટે પ્રીતિ-ભક્તિ–વચન એ 3 અનુષ્ઠાન છે. શુભ સંકલ્પ શરૂઆતમાં ભાવનારૂપે કરવા પડે છે. તેના માટે આત્માએ પ્રથમ વ્યવહાર અનુષ્ઠાનને પકડવા પડે છે પછી નિશ્ચયમાં જવાનું છે. પરના સંયોગને ગ્રહણ કરવારૂપ જે અશુભ સંકલ્પ છે તેને હવે આત્માએ પ્રશસ્તમાં ફેરવવાનો છે. જે જે પાત્રો સંસારમાં છે તેના પ્રતિપક્ષ પાત્રોનો સ્વીકાર કરવાનો છે ત્યારે રાગ ફેરવાય. તે પ્રીતિ યોગ છે. તે પછી ભક્તિયોગમાં ફેરવાય છે, અને પછી તેને કાઢવાનું છે અને વચન યોગમાં જવાનું છે. પહેલાં પ્રિય પાત્રને સારામાં સારી વસ્તુ અર્પણ કરવાનો ભાવ હતો તે હવે પરમાત્માને અર્પણ કરશે. આમ રાગનું પાત્ર ફેરવશે. બજારમાં ગયા ને ઉત્તમ દ્રવ્ય દેખાયું તો તરત જ પ્રભુ યાદ આવવા જોઈએ. આ શુભ સંકલ્પ છે. પ્રથમ પ્રશસ્તને પકડે ને પછી તેને છોડી શુદ્ધ સ્વભાવમાં જાય. પ્રીતિ–ભક્તિ વધવાથી દુષ્કર એવો આજ્ઞાયોગ સ્વીકારવાનો જ્ઞાનસાર-૨ // 142
