________________ નાશવંતનો ભોગ બને. અરૂપી એવા ગુણના ભોગવટા માટે આત્માએ અરૂપી જ બનવું પડે. સમતાને જેટલા અંશે આત્મા ભોગવતો હોય ત્યારે તે પુગલના રૂપાદિ ગુણોથી વિરક્ત બની પરમ ઉદાસીનરૂપે રહેલો હોય. આત્મા જ્યારે કષાયને જીતતો હોય ત્યારે તેટલા અંશે આત્મા મોક્ષ સ્વરૂપ છે. એટલે જ માત્રનિર્ણય કરવાથી કામ ન આવે પણ રુચિ પ્રમાણે તદ્ગત વ્યવહાર કરવાનો છે. આ રીતે જીવ નિરંતર સમતાને ભોગવવા દ્વારા શરૂઆતમાં કર્મોને અલ્પ ખપાવે છે, તેથી તેનું સામ્રાજ્ય વધે છે. તેથી આત્મવીર્યપ્રગટ થાય છે. જેમ સ્કૂટરને કીક મારે પછી તે એકદમ ચાલે છે. તેમ આપણું આત્મવીર્ય થીજી ગયું છે. તેને થોડું થોડું ગરમ કરતાં અને પછી અનેક ભવોની સાધના કરતાં પછી તે એકદમ સ્કૂરાયમાન થાય છે. જો આપણે પણ અહીંથી આરંભ કરીશું તો આગળ જતાં ઠેકાણું પડશે. જીવ જ્યારે બધાને સમદષ્ટિથી સ્વીકારશે ત્યારે તેની રાગદ્વેષની પરિણતિ દૂર થશે. તેમ સમત્વ પ્રગટ થશે. પછી તે સહજ સ્વભાવરૂપ બની જશે. જેમ કુંભારના ચાકડાને પ્રથમ ફેરવવો પડે પછી એ સહજ ફર્યા કરે તેમ જીવની પરિસ્થિતિ એવી થાય કે પછી ગમે તેટલા નિમિત્ત આવે પણ તેનામાં કષાયના પરિણામ પ્રગટ થવા મુશ્કેલ બની જાય. આવી દશા આવી જાય ત્યારે તે આત્મા મોક્ષને પામનારો બની જાય છે. ગાથા - 3: આઢયુનિયગં, શ્રદ્ બાહ્ય ક્રિયામપિ. યોગારુઢ: શમાદેવ, શુદ્ધયત્યન્તર્ગત ક્રિય 3 ગાથાર્થઃ યોગદશામાં આરોહણ કરવાની ઇચ્છાવાળા મુનિ બાહ્ય (કાયિકાદિ) ધર્મક્રિયા પણ કરે, પરંતુયોગદશા ઉપર આરૂઢથયેલા મુનિ અંતર્ગત ક્રિયાવાળા થયા છતાં (બાહ્ય ક્રિયા વિનાના હોવા છતાં પણ) શમભાવ દશાથી જ શુદ્ધ–બુદ્ધ થાય છે. જ્ઞાનસાર-૨ || 138
