________________
ઉત્તર હિંદનાં મધ્ય યુ ગીન રાજ્ય
૧૬૩ તેને મંત્રી ચાણ્યક્ય અથવા કૌટિલ્ય બ્રાહ્મણ હતો એ નક્કી જ છે.૧
પ્રાચીન અને મધ્યયુગીન યુગો વચ્ચેનો ખરો ભેદ તો એ છે કે આગળનાની જીવંત પ્રણાલીનો ભંગ થયેલો છે, જ્યારે પાછળનાની
જીવંત પ્રણાલી હજુ ચાલુ રહેલી છે. માર્યો અને પ્રણાલીમાં સૂર ગુપ્તો મૃત અને દફનાયેલા ભૂતકાળના છે અને
પુસ્તકો, શિલાલેખો અને સિક્કાઓ દ્વારા જ તેમનાં સ્મરણ રહ્યાં છે. જ્યારે મધ્ય યુગમાં નજરે ચઢતાં રાજકર્તા કુટુંબોમાંનાં ધણું હજુ જીવત છે અને ઘણું પ્રસંગોમાં તે હાલની હયાત વસ્તીનાં સંખ્યાબંધ અને લાગવગ ધરાવતા વર્ગો બની રહેલાં છે.
ટૌડ અને બીજા જૂના લેખકો ઘણા પહેલાના સમયથી જોઈ ચૂક્યા હતા કે રાજપૂત કુળો મોટે ભાગે પરદેશી અથવા તેમના
કહેવા પ્રમાણે “સીથીય ઓલાદનાં છે. હાલના સીથીયન તવ સમયની વધારે ચોક્કસ શોધોથી એ મતનું
સંપૂર્ણ સમર્થન થયેલું છે અને હવે તો કેટલાંક આગળ પડતાં કુળમાં પરદેશી લોહીનું મૂળ ઘણું એકસાઈથી બતાવવાનું અને રાજપૂત કરતાં ઊતરતું સામાજિક સ્થાન રોકતી વર્ષો જોડેના તેમના સંબંધનું નિકટપણે સમજવાનું શક્ય થયેલું છે.
અતિહાસિક યુગેની મર્યાદામાં સૌથી પહેલું પરદેશીઓનું આગમન, જેના ખરાપણાની ખાતરી કરી શકાય એમ છે તે ઈ.સ. પૂર્વેના
બીજા સિકામાં થયું અને બીજું, ક્રાઈસ્ટ પછીના શકે અને યુએચી પહેલા સૈકામાં યુએચી અથવા કુશાનનું થયેલું
છે. ઘણું કરીને હાલનાં રાજપૂત કુળોમાંથી કોઈ
૧. જુઓ કે.પી. જયસ્વાલનો વિદ્વતા ભર્યો લેખ “રીવાઈઝડ નોટસ ઓન ધ બ્રાહ્મણ એમ્પાયર”(જે.બી. એન્ડ એ. રીસચીંસ સોસા. IV પૂ.રપ૭-૬૫. સંગે તેમજ કો બ્રાહ્મણ હતા અને ગ્રીકે તથા બુદ્ધોના વિરોધી હતા. ઉજજેન, ઝિઝેટી અને મહેશ્વરપુર વગેરેના કેટલાક બ્રાહ્મણ રાજાઓને હ્યુએસાંગ નિદશ કરે છે (બીલ [ ર૭૦-૭૧).
