Hindusthanno Prachin Itihas Uttararddh

SR No.: 032719
Original Sutra Author: N/A
Author: Chhotalal Balkrishna Purani
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Total Pages: 312
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 145

૧૩૬
હિંદુસ્તાનને પ્રાચીન ઇતિહાસ તથા ભાટેનાં કવિતાને વિષય થઈ પડ્યાં છે.
શિહાબ-ઉદ-દીન અથવા મહમદ ઘોરીની સરદારી નીચેના વિજયી લશ્કરની ધાકે ઉત્તર હિંદનાં પરસ્પર ઝઘડતાં રાજ્યોને તેમના આપસ
૨. પૃથ્વીરાજની હકીકત આપતું સારામાં સારું પુસ્તક “ચંદરાસો' અથવા “પૃથ્વીરાસે છે. તે એક હિંદી મહાકાવ્ય છે અને યુક્તપ્રાંતમાં તે બહુજ લે કાપ્રય છે. તે ચંદબરદાયી નામના ભાટ કવિએ લખેલું ગણાય છે. એ કવિ તેના રાસાના નાયક તથા તેના આશ્રયદાતાનો રાજકવિ હતો. એ કવિનો વંશજ હજી જોધપુર રાજયમાં રહે છે અને પૃથ્વીરાજે તેના પૂર્વજને આપેલી જમીનની ઉન્ન પર જીવે છે. તેની પાસે એ કાવ્યની હસ્તલિખિત પ્રત છે અને તેમાં માત્ર પ૦૦ લોકો છે. અકબરના સમય સુધી એ કવિના વંશજોએ તેમાં ઉમેરો કર્યો છે અને તેમ કરી તે કાવ્ય ૧૨૫,૦૦૦ લોકોનું થયેલું છે. મળ પ્રતના કેટલાક ભાગોની નકલે કરવામાં આવી છે અને તે આખું ય પ્રસિદ્ધ થશે એવી આશા રાખવામાં આવે છે. રાસામાં જે સાલવારીની ભૂલ માનવામાં આવે છે તેની સમજૂતિ એ રીતે અપાય છે કે તેના લેખકે વિક્રમ સંવતના અનંદપ્રકારનો ઉપયોગ કરેલ છે. ગોળગોળ રીતે તે સંવત ઈ.સ.૩૩ની એટલે સાનંદ વિક્રમ સંવતથી ૮૦--૧ વર્ષ મોડો હોય એમ જણાય છે. (જ.એ.એસ; ૧૯૦૬ પૃ. ૫૦૦). ચંદ્ર પૃથ્વીરાજના જન્મની સાલ અનંદ ૧૧૧૫ આપે છે. અનંદ એટલે નંદ હિત નવ વગરને, કારણકે નંદનો અર્થ નવ થાય, અનંદને અર્થ આ રીતે ૧૦૦-૯=૮૧ કે ૯૦ થાય. સંભવ છે કે ઊચી વર્ણનાં રજપૂત હલકી વર્ણના નંદાનું સ્વીકારવાની ના પાડતા હતા. તેના કુળને તેમણે ૯૧ વર્ષનો બાળે આ હશે. બીજી સમજૂતિ એવી છે કે જયચંદની અદેખાઈને પરિણામે પૃથ્વીરાજે પોતાનો સંવત્ શરૂ કર્યો હશે અને તે સંવત્ પૃથ્વીરાજના પૂર્વજ ચંદ્રદેવના સમયથી શરૂ થતો હશે. (શ્યામસુંદરદાસના એન્યુઅલ રીપોર્ટ આન ધ સર્ચ ફેર હિંદી એમ.એસ. એસ. ૧૯૦૦ પૃ. ૫-૧૦) બુલ્હરે શેાધેલું અને જાહેર કરેલું કામીરમાંથી મળેલું પૃથ્વીરાજ વિજય” વધારે પ્રમાણભૂત અને બહુ ઐતિહાસિક કિમતનું છે. તે ઈ.સ. ૧૧૭૮ અને ૧૨૦૦ની વચ્ચે, ઘણું કરીને ૧૧૯૧ પછીથી રચાયું હતું. તેમાં આપેલી વંશાવળીનું શિલાલેખોથી સમર્થન થાય છે.