________________
ઉત્તર હિંદનાં મધ્ય યુ ગીન રાજ્યો
૧૧૯ વિધિએ નિર્માણ કરેલા ફેરફારોથી અને બીજા માળીઓનાં ટોળાંથી.'
અતિશય હલકી બનાવટના અને વિનયાદિત્ય” એ ઉપાધિથી આકેલા આજસુધી મળેલા સંખ્યાબંધ સિક્કાઓથી જયાપીડ ખરેખર થઈ ગયો છે એ વાત પૂરવાર થાય છે.
નવમા સૈકાના પાછલા ભાગમાં થઈ ગયેલા અવંતીવર્માનો અમલ તેણે સાહિત્યને આપેલા સમજ અને કદરભર્યા આશ્રય માટે
તેમજ જાહેર બાંધકામના મંત્રી સુપે પવાણ ઈ.સ. ૮૧પ-૮૩ અને કસની લોકોપયોગી યોજનાઓ પાર અવંતીવ પાડી તે માટે જાણવા જેવો છે.
એના પછીના રાજા શંકરવર્માએ યુદ્ધમાં નામના મેળવી ખરી, પણ મહેસૂલ વસૂલ કરવાની એક કુશળ, નવી જુલમી પદ્ધતિના ઉત્પાદક
તરીકે તેમજ મંદિરના ભંડારોના લૂંટારા તરીકે ઈ.સ. ૮૮૩-૯૦૨ મૂખ્યત્વે તેને યાદ કરવામાં આવે છે. તેની શંકર વસૂલાતની વિગતે વાંચવા જેવી છે, કારણકે
હદયશૂન્ય પૌર્વાત્ય આપખુદ રાજા કેવી અમર્યાદિત તથા નિર્દયરીતે પ્રજા પાસેથી નાણું નીચોવવાની શક્તિ ધરાવે છે તેની તેનાથી સાબિતી મળે છે.
તેના અમલ દરમિયાન કનિષ્કના વંશજ તુક શાહીઆ રાજાએમાંના છેલ્લાને લાલીય બ્રાહ્મણે ઉથલાવી પાડ્યો. ઈ. સ. ૮૭૦માં
આરબ સરદાર યાકુબ-ઈ-લેસે કાબુલને કબજે શાહીબકુલને અત કર્યું ત્યાં સુધી તુકી શાહીઆ રાજાઓએ ત્યાં
રાજ્ય કર્યું. તે સાલ પછી સિંધુ નદીને કાંઠે આવેલા હિંદને પાટનગર તરીકે સ્થાપવામાં આવ્યું. લાલીયાએ સ્થાપેલું અને હિંદુશાહીઆના નામથી ઓળખાતું રાજકુલ ઈ. સ. ૧૦૨૧ સુધી ચાલ્યું, અને તે સમયે મુસલમાનોને હાથે તેનો ઉચ્છેદ થયો.
બાળ રાજા પાર્થ અને તેના પિતા તથા તેના વતીનું રાજ્ય કર
