________________
( ૧૩ )
માનમાં માંહેામાંહે દંગા થતા કે હિંદુ સરદારા લાગ જોઇ. ખંડ ઉઠાવતા. મુસલમાન અને હિંદુ લેાક વચ્ચે ધને માટે મારામારી થતી તેમાં કેટલાક સત્તાધારી જબરદ સ્તીથી હિંદુઓને વટલાવતા અને દહેરાં તાડી તેજ સ્થળે મસીા બંધાવતા. હિંદુ લેાકેા નાસાનાસ કરી જુદા જુદા નાનાં રાજ્ય માંડી રહેલા એવા રાજાઓના મુલકમાં જઇ વસતા. એ ૧૧૦ વર્ષની મુદ્દતમાં ગુજરાતની અને ગુજરાતના લોકોની દશા ઘણીજ ભુંડી હતી. પૂર્વમાં ચાંપાનેરનું રાજ્ય અને પશ્ચિમમાં ચુડાસમાંનું રાજ્ય એ છે માત્ર ક્ષેમ રહ્યાં હતાં.
આ સમયમાં હિંદની બધી જ્ઞાતિએ આશ્રય ભગ થયેથી બહાર નીકળી પડી. પ્રથમ ઘણી ખરી જ્ઞાતિઓને રાજ્યાશ્રય મળતા. જેમકે વનરાજ અને ચાલુકય રાજાઓના સમયમાં મેાઢજ્ઞાતિના, ઔદિચ્યાને મૂળરાજને (કુળ ગુરૂ સ’-- અધે) પણ રાજ્યાધિકાર મેાઢના કે પ્રાગવાના હાથમાં હતા; નાગરાને વાધેલાના, લાટ દેશમાં ભાગવાને રાષ્ટ્રકટોના અને લાડને ગુર્જરાના આશ્રય હતા. આ આશ્રય અધ થયાથી અને ઉપર પ્રમાણે મુસલમાનેાને ત્રાસ હાવાથી, તે દૂર પ્રદેશ નીકળી પડી હતી. અમદાવાદ એ શતકમાં બંધાયું નહતું. ચાંપાનેર સુરત, મથુરા, કાશી, વગેરે સ્થાનેા સુધી નાસતી ભાગતી નાતિએ પ્રસરી ગઇ. આ યુગ એમને માટે ભ્રમણ યુગ હતા. પણ ગુજરાત કાર્ડિયાત્રાડમાં આખરે એ ઠરેલી જણાય છે. રજપુત રાજાઓને આશ્રયે ઉદય પામેલાં ઉદ્યોગ અને વિદ્યાએમાં વળગેલી આ જ્ઞાતિએ આશ્રય ભંગ થયે અન્ય આશ્રય શેાધવા
નીકળી પડેલી દેખાય છે.
દંતકથાઓપરથી જણાય છે કે રાજ્યાશ્રયને લીધે અસલ લાડ
