________________
( ૬ )
એ અસલથી બહુ લાંખા વેપાર ખેડનાર બંદર તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. જૈન ધર્મ પુસ્તકામાં પણ રાંદેર પ્રાચીન અંદર તરીકે માલૂમ પડે છે. અને શ્રીપાળ રાજાના રાસ માળવાથી ભરૂચ થઈ રાંદેર અંદર આવતા લખ્યા છે. સંપ્રતિ રાજાના વખતમાં રાંદેરમાં ચાર દેરાં બંધાયા હતાં એમ શેવડાઓના ગ્રંથો ઉપરથી જણાય છે; એ ઉપરથી જોતાં આજથી બાવીસે વર્ષ ઉપર રાંદેર આખાદ હતું એમ માલૂમ પડે છે. મુસલમાન ઇ. સ. ૯૦૦ ના અરસામાં સાદાગરને ધધે રાંદેરમાં આવીને વસ્યા હતા તે તે નવાયતા ( નાયતા ) તે નામે ઓળખાતા હતા.
-
રાંદેરનું બીજું નામ લટ્ટલુર હતું. પણ છેક ખારમા તેરમાં સૈકામાં વપરાતું નામ રૠતુર અથવા રટનેર-રાંદેર થયું હાય, પરંતુ તે માટે હજી નિશ્ચિત પ્રમાણ મળ્યું વંથી. ઇ. સ. ૧૦૩૦ માં આશ્મીતી જેવો પ્રખ્યાત લેખક લખે છે કે લાર દેશની Bahreej ( ભરૂચ ) અને Rahanhour ( રાત્નેર ) એ એક રાજ્યધાની છે. * પ્રાકૃતમાં ટ ને હું થાય છે. રાટકનેરનુ' રાટકનેર-રાહ ન્નેર રૂપ થયું છે. જેમ ખુલ્લુરવાટિકાનુ ખુન્નુરવાહાખુલ્લુરાહા-ખજુરાહા.
****
