________________
૫૭
આપી હતી. એ વાચનાના મૂળ “અગ્રાયણી પૂર્વમાં છે. કષાય પ્રાલતના મૂળ પાંચમાં પર્વની દસમી વસ્તુમાં છે. પૂર્વની વાંચનાં આ રીતે એમણે આડકતરી રીતે તે આપી જ. તે પછી અંગે કે જેનું જ્ઞાન તેમને હતું જ તેની વાચના શા માટે ભલા ન આપી ? શ્વેતાંબર જેનેએ જિનાગને નવા લેબાસમાં રજુ કર્યો છે એ દિગંબર જૈનેને આક્ષેપ આથી નિરાધાર દ્ધિ થાય છે. એમણે એ અંગેને હેતુપૂર્વક જ જતા કર્યા છે એવું અનુમાન જ એમાંથી ફલિત થઈ શકે છે. પૂર્વનું અને અંગેનું જ્ઞાન અમુક આચાર્યો સુધી ચાલ્યું આવેલું; પૂર્વગત જ્ઞાનને ઉદ્ધત પણ કર્યું; અને અંગે નષ્ટ થઈ ગયા હતા એમ કહ્યું. દિગંબર જૈનોની આ આખી વિચારસરણિ ભૂલભરેલી) નથી લાગતી શું ? આ દર્શીલ પિકળ છે એમ લાગ્યા વિના નથી રહેતું. આ ભ્રામક વિચારણના મૂળમાં અભિનિવેશ સિવાય બીજું કાંઈ નજરે પડતું નથી. દિગંબર જેને ભલે ગમે તે દાવ પેશ કરે પરંતુ
ખંડાગમ” અને “કષાયપ્રાભૃત'ની પ્રસ્તાવનામાં કરવામાં આવેલ વિધાને જ એમને ખુલ્લા પાડે છે. અસ્તુ. '
હવે, ખંડાગમ” અને “કષાયપ્રાભૃત” એ બન્નેમાં પ્રથમ કેની રચના થઈ હશે એ સમસ્યાને ઉલીએ. “મૃતાવતાર "ના કર્તા દિનંદિ અને અધવલા” તથા “જયધવલા” ટીકાના લખનાર વિદ્વાન આ સંબંધમાં મૌન સેવે છે.
વસ્તુસ્થિતિ એવી છે કે દિગંબરો અને શ્વેતાંબર અમુક ગૌરવશલ આચાર્યોને તથા તેમની કૃતિઓને પિતપોતાની પરંપરાના ચોકઠામાં પિતાને ખરી ખાત્રી નહિ હોવા છતાં તથા પુરાવાને અભાવ હોવા છતાં ગોઠવવાની ચેષ્ટા અને તાણું ખેંચી કરે છે. દાખલા તરીકે આર્ય મંગુ અને નાગહસ્તિ એ બે નામે બને પરંપરામાં છે. આ મંગું પહેલા થયા અને પછી થયા નાગહસ્તિ એમ દિગંબરે કહે છે. ૧ એ બંને વચ્ચે કશું અંતર નથી. . . .
I " . " ' , ૧. “કષાયાભૂત”, પ્રસ્તાવંના.
