________________
સત્ત્વશીલ સહજ રીતે ઇન્દ્રિય-જય કરી શકે છે. ભગવાન તો સાત્ત્વિકોમાં શિરોમણિ છે.
“હે પ્રભુ! આપે મનને વશ કર્યું, પણ બલાત્કારે નહિ, ઇન્દ્રિયોને વશ કરી પણ જબરદસ્તીથી નહિ, માત્ર શિથિલતાથી આપે બધું જીતી લીધું છે.”
પટુ અભ્યાસ અને આદરથી વૈરાગ્યને આપે એવો કબજે કર્યો કે જે કોઈ જન્મમાં આપનો સાથ ન છોડે. દુઃખમાં તો બધાને વૈરાગ્ય આવે, સુખમાં પણ આપને વૈરાગ્ય છે.
પૂ. હેમચન્દ્રસૂરિજીની પ્રભુને આ સ્તુતિ છે. न खेदः संयमाध्वनि ।
સાધનામાં કંટાળો આવવો, હતાશા-નિરાશ થઈ જવું, ખિન્નઉદ્વિગ્ન થઈ જવું એ બધું સત્ત્વગુણની ખામીના કારણે થાય છે.
ભગવાનનો ભક્ત ભય, દ્વેષ અને ખેદથી પર હોય. ભય, દ્વેષ અને ખેદ હોય ત્યાં સુધી સાધનનાની પૂર્વ ભૂમિકા પણ તૈયાર ન થાય. આગળની તો વાત જ કયાં ?
ભય, દ્વેષ, ખેદથી આપણે કંઈક અશે પણ મુક્ત બન્યા છીએ? મુક્ત બનવાની ભાવના જાગી છે ? સેવન-કારણ પહેલી ભૂમિકા રે, અભય-અદ્વેષ, અખેદ.”
-પૂ. આનંદઘનજી. આ યોગ દૃષ્ટિ સમુચ્ચયના પદાર્થો છે. निष्प्रकम्पता सद्ध्याने
ધ્યાનમાં ભગવાનને અત્યંત નિષ્પકંપતા હોય. મેરુ જેવા ભગવાન અકંપ હોય. એમને કોણ ડોલાવી શકે ?
ઋષભદેવને હજાર વર્ષ લાગેલા, પણ મહાવીર દેવે માત્ર સાડા બાર વર્ષમાં એનાથી ભયકંર કર્મોના ભૂક્કા બોલાવી દીધા, તે આ સત્ત્વગુણના કારણે જ.
* કર્મનું ઋણ ચૂકતે નહિ કરીએ તો કર્મો કાંઈ આપણને છોડવાના નથી. ભગવાનને પણ ન છોડે તો આપણને કેમ છોડે ?
જ
જ
જ
જ
જ
સ
જ
આ
જ
જ
33
