________________
મહાપુરુષ આપણને સાત્ત્વના આપતાં કહે છે : ભગવાન નામાદિરૂપે અહીં જ છે. ચિન્તા શું કરો છો ?
તપાગચ્છના આદ્ય મહાત્મા આચાર્ય શ્રી જગચ્ચન્દ્રસૂરિજીના શિષ્ય શાસનને સમર્પિત આચાર્ય શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિજી પણ સ્વ-રચિત ચૈત્યવંદન ભાષ્યમાં કહે છે : “નામ નિ નિનામ”
પૂ. આ. શ્રી નવરત્નસાગરસૂરિજી : સમવસરણમાં દેશના આપે ત્યારે જ ભાવ ભગવાન કહેવાય ?
પૂજ્યશ્રી ઃ એવંભૂત નયની અપેક્ષાએ આ વાત છે. બાકી આપણે તો ચ્યવનથી જ પ્રભુને પ્રભુરૂપે માનીએ જ છીએને ? ચ્યવનથી જ શા માટે ? તીર્થકર નામકર્મની નિકાચના પહેલા પણ તેમને ભગવાન માની શકાય.
શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મૂર્તિ ગઈ ચોવીશીમાં ઘડાયેલી. આવતી ચોવીશીમાં થનાર પદ્મનાભ અને અમમસ્વામીની મૂર્તિઓ પણ અત્યારે પૂજાય જ છે ને ?
નામની આરાધના નામ-મન્ન દ્વારા કરવાની છે. સ્થાપનાની આરાધના પ્રતિમા દ્વારા કરવાની છે. ગઈકાલે મેં એક શ્લોક આપેલો તે યાદ છે ને ? “મમૂર્તિ સમવાય, દેવવઃ સ્વયં નિનઃ | સર્વજ્ઞઃ સર્વઃ શાન્તિઃ સોયં સાક્ષાત્ વ્યવસ્થિતઃ ” “પ્રભુ-મૂર્તિમાં છે શું પડ્યું ? છે માત્ર એ તો પત્થરો, પ્રભુ-નામમાં છે શું પડ્યું ? છે માત્ર એ તો અક્ષરો; એવું કહો ના સજ્જનો ! સાક્ષાત્ આ ભગવાન છે, નિજ-નામ-મૂર્તિનું રૂપ લઈ પોતે જ અહીં આસીન છે.”
આપણા જેવા છદ્મસ્થોને તો નામ અને સ્થાપના જ દેખાય. બાકીના બે દ્રિવ્ય અને ભાવ ભગવાન તો હૃદયમાં પ્રગટાવવાના છે.
વાતચીતમાં પણ આપણે શું બોલીએ છીએ ? મંદિરમાં કઈ મૂર્તિ છે ? તેમ નહિ, ક્યા ભગવાન છે ? તેમ પૂછીએ છીએ ? મૂર્તિનું તો જયપુરના મૂર્તિ - મહોલ્લામાં પૂછીએ છીએ.
૭૪
* * * * * * * * * * * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
