________________
:૩૫૦ ]
સરામા કાલ
[ ..
૬,૨૦૦ના ખર્ચે રુદ્રેશ્વર, સુગંદિર અને શશિભૂષણનાં મદિરાને છણોદ્ધાર કરાવવાની સાથે ખીજાં અનેક મદિશા ઉદ્ઘાર કરાવેલા.પ૯
દ્વારકામાં ઈ. સ. ૧૭૭૩ માં ઈંદારનાં મહારાણી અહલ્યાબાઈ હોળકરે સામનાથનુ નવુ મદિર ખંધાવ્યું. અને એ અરસામાં ગામતી પરને ઘાટ · સુધરાયેા. ૧
અમરેલીમાં ગાયકવાડના કાર્ડિયાવાડના સરસૂક્ષ્મા વિઠ્ઠલરાવ દેવાજીએ અનેક મંદિર કચેરી બજાર પાણીને સારુ નીક વગેરે સાનિક કામ કરાવ્યાં.૧૧ એમાં જાગનાથ મંદિર મુખ્ય છે, આ મદિર ઈ. સ. ૧૮૧૭ માં બંધાવવામાં આવ્યું હતું. આ મદિરમાં ભીમ અગિયારસ, શીતળા સાતમ અને ગાકળ આમે મેાટા મેળા ભરાય છે.ક૨ અમરેલીની નજીક દામનગર પાસે આવેલુ કુંભનાથનુ મદિર પણ મરાઠાકાલના અંત સમયનું પ્રખ્યાત મ ંદિર છે. ૧૩
એટ શ'ખાદ્ધારના સુપ્રસિદ્ધ સત્યભામાજી મંદિરના અધિપતિ હરિદાસ આવાએ ઈ. સ. ૧૭૮૩ માં એ મંદિરમાં ત્રિવિક્રમ મંદિર ઉમેયુ` અને સમગ્ર મદિર વિસ્તારને ફરતા પ્રાકાર કરાવ્યા. બાલમુકુ છના મંદિરના અધિપતિએ ઈ. સ. ૧૭૯૪ માં જા’ધ્રુવતીની મૂર્તિ ડુ ંગરપુરથી આણી એ મ ંદિરમાં સ્થાપી ત્યારથી બાલમુકુ છુનુ મંદિર ‘જા ભુવતીજીનું મંદિર ' તરીકે ઓળખાવા લાગ્યું. ૬૪
જૂનાગઢમાં પંચહાટડી પાસે હવેલી ગલીમાં આવેલ પુષ્ટિમાગીય હવેલી મદિર વિશાળ અને ભવ્ય છે. એ આ માધવરાયજી મંદિર ઈ. સ. ૧૭૮૦ માં જામનગર હવેલીના ગાસ્વામી મહારાજ ગાવધ દેશજીના લાલજી શ્રી માધવરાયજીએ અંધાવ્યું હતું. એમાં શ્રી મદનમેહનલાલજીનું સ્વરૂપ પધરાવેલું. પાછળથી ઈ. સ. ૧૮૦૦ માં એમાં દામોદરજીનું સ્વરૂપ પણ પધરાવવામાં આવ્યું.૬૫
સુપેડી( જિ. રાજકાટ )માં આ કાલનાં બે નમૂનેદાર મદિર આવેલાં છે. આમાંનું એક વિષ્ણુનું અને ખીજુ શિવનુ છે. સામપુરા સલાટાએ બંધાવેલાં હાવાથી એ સલાટી કે સ્થપતિઓનાં મંદિર તરીકે વિશેષ જાણીતાં છે. એમનાં ‘ઉત્તુંગ શિખર ઉત્તર ભારતની નાગર શૈલીને અનુરૂપ, તલમાનમાં તારાકાર અને અને ઊર્ધ્વમાનમાં રેખાન્વિત છે. પૂર્ણ વિકસિત શિખરની તુલનામાં મદિરના રંગમંડપ પરની સાદી સાંવરા ષ્ટિને ખૂ ંચે તેવી છે ( જુઓ આકૃતિ ૨૨).
