________________
C[ ..
૩૪૦ ]
મરાઠા કાલ મેકર્ડોએ આ બંગલે પિતાના વતન ડીમાંના પિતાના બંગલાની અનુકૃતિ રૂ૫ બનાવ્યો હતો. બે માળની આ ઈમારતમાં અંદરના ખંડેની આગળ ફરતી સળંગ પરસાળ કરવામાં આવેલી છે. નીચેના મધ્ય ખંડની ચારે બાજુની દીવાલ પર રામાયણ ભાગવતાદિના વિયોને લગતાં દશ્યો ઉપરાંત હસિતયુદ્ધ મૃગયા તગેરેનાં દય ચીતરેલાં છે. બંગલાની હદમાં દવાખાનું બરાક બારુદખાનું સિલેખાનું જેલ અને પાયગા કરેલાં છે. બંગલાનું પ્રવેશદ્વાર એની નજીકથી પસાર થતા રસ્તા પર પડે છે. પ્રવેશદ્વારની અંદર પેસતાં જ બરાકની સંમુખ ઉત્તાકાર બેઠકવાળા ચેહરા પર મધ્યમાં ખડા કરેલા સ્તંભ પર યુનિયન જૈક લહેરાતો હતે. સ્તંભ નીચેની બેઠક પર બેસીને મેકમન્ડે ન્યાય આપતો. ૧૦
સુરતમાં ઈ. સ. ૧૭૮૧ માં બક્ષી મીર નજમુદ્દીને દરિયા મહેલ બંધાવ્યો હતો. એ મહેલ મૂળ મુર્શિદ નિગાહ નામે ઓળખાતો હતો.'
આ સમયે કેટલાંક જળાશયોને જીર્ણોદ્ધાર થયો, જ્યારે કેટલાંક નવાં પણ બંધાયાં. પાટણમાં ત્રીકમ બારોટની વાવ તરીકે હાલમાં ઓળખાતી વાવ આનંદરાવ ગાયકવાડના સમયમાં ઇનામદાર બારોટ બહાદરસિંગ જનકરણસિંગે ઈ. સ. ૧૮૦૬ માં બંધાવવી શરૂ કરેલી, જે એના પુત્ર રૂ. ૧૪,૯૨૫ ખર્ચાને ઈ. સ. ૧૮૧૨ માં પૂરી કરાવેલી. આ વાવના બાંધકામમાં રાણીવાવના પથ્થર વપરાયા હોવાનું જણાય છે. આ વાવ પાંચ મજલાની છે, એમાંના બે મજલા ઈટોના અને ત્રણ પથ્થરના બાંધેલા છે. ૧૨
સોજિત્રા(તા. પેટલાદ )માં મેગરાળ ભાગોળે આવેલું મેગરાળ તળાવ ઈ. સ. ૧૭પર માં ખોદાવવામાં આવેલું, જ્યારે એની બાજુને કુંડ ઈ. સ. ૧૭૬૦ માં સમાવવામાં આવશે. ૧૩
નડિયાદમાં નારણદેવનું મંદિર કરાવતી વખતે જરૂરી ઈટો પડાવવા માટે ખદાવી ત્યારે પડેલા મોટા ખાડાને પાળ બાંધી લેવામાં આવતાં જે તળાવ રચાયું તે તળાવ એ મંદિર બાંધનારાં રતન શેઠાણીના નામ પરથી “રતને તળાવ” નામથી ઓળખાયું. ૧૪
બેટ દ્વારમાં પૂર્વ દિશામાં આવેલું દમાજી સરોવર(જે હાલ રણછોડર નામે ઓળખાય છે તે)ને આરે વિ. સં. ૧૮૬૨(ઈ.સ. ૧૮૦૬)
માં બંધાયો હોવાનું જણાયું છે. ૧૫ 5 એ સઓ સુરતમાં કેટલાક નવા બાગ બંધાયા. વિલિયમ એન્ડ પ્રાઈસ ઈ. સ. ૧૭ માં બંધાવેલે બાગ અગાઉના બધા બાગ કરતાં ચડિયા
RE
