________________
[
»
a૩]
મરાઠા કાલ - વડેદરા
આ સમય દરમ્યાન વડાદરામાં પણ રોમન કેથેલિક સંપ્રદાયનો વિકાસ શરૂ થયો હતો. ઈ. સ. ૧૮૦૭ માં ફાધર આ એજે દ્વારા નાનું ખાનગી દેવળ (chapel) શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ઈ. સ. ૧૮૧૬ માં ર૬ મી સપ્ટેમ્બરે ગાયકવાડ સરકાર તરફથી દેવળ બાંધવા માટે જમીન અર્પણ કરવામાં આવી હતી. થોડા વખતમાં એ જમીન પર દેવળ અને પાદરીનું મકાન બાંધવામાં આવ્યાં હતાં. કેટેસ્ટન્ટ સંપ્રદાય
મરાઠાકાલીન ગુજરાતમાં શમન કેથેલિક સંપ્રદાયની સાથે સાથે પ્રેટેસ્ટન્ટ સંપ્રદાયને પણ પ્રવેશ થયો હતે. આ સંપ્રદાયની “આર્ભિનિયન મિશન” અને “લંડન મિશનરી સેસાયટી” નામની બે મંડળીઓએ ગુજરાતમાં પિતાનું કાર્ય શરૂ કર્યું હતું. આર્મેનિયન મિશન તરફથી ઈ. સ. ૧૮૧૨ માં સી. સી. આતુના નામે એક મિશનરી આવ્યો, જો કે એણે સુરતમાં મિશનની સ્થાપના ન કરતાં વડેદરા જઈને મહી કાંઠા મિશનની સ્થાપના કરી. ત્યાં એણે નવ વર્ષ સુધી રહીને સુવાર્તા પ્રસારવાનું કાર્ય કર્યું. લંડન મિશનરી સોસાયટી દ્વારા રેવ. વિલિયમ ફાઈવી અને જેમ્સ સ્કીનર ઈ. સ. ૧૮૧૫ માં સુરત ખાતે આવ્યા. તેમણે ત્યાં સુવાર્તા પ્રસારણનું કાર્ય કર્યું હતું. બાઈબલનું ભાષાંતર
પ્રોટેસ્ટન્ટ સંપ્રદાયના પ્રણેતા માર્ટિન લ્યુથરની દૃઢ માન્યતા હતી કે બાઈબલનું વાચન પ્રાદેશિક ભાષામાં જ થવું જોઈએ, તેથી પેટેસ્ટન્ટ મિશનરી
જ્યાં જ્યાં ગયા ત્યાં ત્યાં એમણે ધર્મ-પ્રસારના કાર્યમાં પ્રથમ સ્થાન બાઈબલના ભાષાંતરને આપ્યું. ગુજરાતીમાં બાઈબલના ભાષાંતરના શરૂઆતના પ્રયત્ન આ સમયે થયા. એ દષ્ટિએ આ કાલની ઘણું મહત્તા છે.
ગુજરાતી બાઈબલનું ભાષાંતર કરવાને સૌ પ્રથમ પ્રયત્ન ૧૮ મી સદીની શરૂઆતમાં રેવ. શુઝ નામના મિશનરીએ કર્યો હતે.૪૮ એ પછી વિલિયમ કરીએ ઈ.સ. ૧૮૦૯ માં હિંદુ પંડિતની મદદથી બાઈબલનું ભાષાંતર કરવાનું શરૂ કર્યું. અને એ જ વર્ષમાં ભાથ્થીની સુવાર્તા ગુજરાતીમાં છપાઈ હતી ખરી, પરંતુ એ પછી ઈ. સ. ૧૮૧૩ સુધી એ કામ અટકી ગયું. છેવટે છે સ. ૧૮૨૦માં “ન કરાર ” ( New Testament) નવીન બંદોબસ્ત નામે - ગુજરાતી ભાષા અને દેવનાગરી લિપિમાં પાંચ ભાગમાં છપાઈને બહાર પડ્યો.
