________________
૫ મું ]
પેશવાઈ સત્તાની પડતી
[ i
મુલાકાત લઈ, પોતે અગાઉ એના પક્ષે રહી આપેલી સેવાઓની યાદ અપાવી વડાદરા રાજ્યના પાતાના હક્કદાવા માટે રજૂઆત કરી. પોતે સેાનગઢ પણ કબજે કર્યુ હતુ એવા દાવા પણ પેશવા રઘુનાથરાવ પરના પત્રમાં એણે કર્યાં હતા,પ આથી રાધેાખાએ ગાવિંદરાવને ‘સેનાખાસખેલ ’ને! ખિતાબ આપ્યા. આથી ગેવિંદરાવ ફ્રોસિંહરાવને ગુજરાતમાંથી હાંકી કાઢવા લશ્કર સાથે ગુજરાત જવા નીકળી ગયા. એણે કડીના ખંડેરાવની મદ મેળવી વડેાદરાને ઘેરા ઘાઢ્યા. ફ્રોસિંહરાવ એ ધેરામાં સપડાઈ ગયા. આ સમયે ગાવિંદરાવે મદદ માટે મુંબઈની અંગ્રેજ સત્તા સાથે વાટાધાટ શરૂ કરી દીધી હતી.
થોડા સમય બાદ સત્તાષ્ટ થયેલ રાધેાખા પુણે છેાડી બ્રિટિશ રક્ષગુ હેઠળ ગાધરા થઈ વડાદરા ગાવિ દરાવની મદદે આવી પહોંચ્યા (જાન્યુઆરી ૩, ૧૭૭૫). એ વખતે સિ ંધિયા અને હેાળકર સાથે હરિપદંત ફડકે એની પાછળ આવી રહ્યાની ખબર મળતાં, એવડાદરાના ઘેરા ઉઠાવી લઈ, ગાવિંદરાવની મદદથી ઉત્તર તરફ જતા રહ્યો. એણે સુરત જઈ અંગ્રેજો સાથે મૈત્રી-કરાર કર્યાં.
રધુનાથરાવના નાસી ગયા બાદ ગાવિંદરાવ અને ખડેરાવ પેાતાના મજબૂત થાણા કપડવંજમાં જતા રહ્યા અને એમને પીછે કરનારાઓના મક્કમ મુકાબલા થઈ શકે એવી તૈયારી કરવા લાગ્યા, પરંતુ ફત્તેસિહરાવે પરિસ્થિતિને તાગ મેળવી અંગ્રેજ સત્તા સાથે સુમેળ રાખવાની નીતિ અપનાવી. એણે પેાતાના કાકાની જાગીરમાંના નડિયાદ આસપાસને પ્રદેશ કબજે કરી, એ પ્રદેશમાંથી ખંડેરાવની સત્તા નાબૂદ કરી.
સુરતના કરાર થયા બાદ મુંબઈની સત્તાએ અગ્રેજ કનÖલ કીટિ ંગતે રહ્યુનાથરાવની મદદે મોકલ્યા, જે રઘુનાથરાવના ભાગેડુ લશ્કર સાથે ખભાત નજીક જોડાઈ ગયા( એપ્રિલ ૭, ૧૭૭૫ ). ગાવિંદરાવ પણ એની સાથે ૮૦૦ પાયદળ અને થાડા સવારદળ સાથે જોડાયા, પરંતુ આ સમયે જ ખંડેરાવ ક્રોસિંહરાવના પક્ષે ગયા. એ વખતે પેશવાના મંત્રી–મડળનુ લશ્કર પાંચ હજાર પાયદળ સહિત ૨૫ હજારની સંખ્યાનું થયું હતું. હવે બંને પક્ષે વચ્ચે મુકાબલે થવાના હતા.
રઘુનાથરાવ અને કલ કીટિંગનું સંયુક્ત લશ્કર ધર્માંજથી રવાના થયું (એપ્રિલ ૨૩, ૧૭૭૫) અને માત્ર ત્રણ મહિનાના ગાળામાં ચામાસાને લીધે ભારે તકલીફો વેઠી ડભાઈ સુધીનુ ૧૦૦ માઇલનું અંતર કાપી શક્યું.
ઇ-૫-૯
