Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

________________ શારીર તથા માનસરોગને જીતવાના ઉપાય શારીરવ્યાધિના બે પ્રકારો આગન્તુ તથા નિજરોગોની ચિકિત્સા સંશાધન આદિ ચિકિત્સા ઔષધિ ઔષધ આદિની વ્યાખ્યા ગુણવાન ઔષધદ્રવ્યનું લક્ષણ રાજા વગેરેને લાયક ઔષધદ્રવ્ય રોગ તથા ઉંમરના ભેદથી ઔષધના સાન પ્રકાર કલ્પી શકાય ઔષધદ્રવ્યની સાન કલ્પનાઓ ઉપર્યુકત સાત ઔષધ—પ્રકારોનાં ક્રમશ: લક્ષણા સાત પ્રકારે વિભાગ પામેલ ઔષધદ્રવ્યના દસ પ્રકારે પ્રયાગ ભાજનની પહેલાંના ૧ લેા ઔષધકાળ ખારાકની વચ્ચે ઔષધ દેવાય તેનું ફળ... સામુદ્ગ ઔષધના સેવનનું ફળ ખોરાક સાથેનું સભકત ઔષધ... બે ખોરાકની વચ્ચે અપાનું ઔષધ ફળ ખોરાકના કોળિયામાં અપાતું ઔષધ ફળ... કોળિયાની વચ્ચે આપવાનું ઔષધ અભકત ઔષધસેવન અને તેનું ફળ ઉપર કહેલ દસ ઔષધકાળના દસ પ્રકાર વિભાગ કર્યા ન કરાય? ૧૨ વર્ષથી નાની ઉંમરના બાળક વગેરેને કાયમ ઔષધ ન અપાય આવું ઔષધ ત્યજી દેવું સેવવા યોગ્ય ઔષધ શમન ઔષધ લાંબો કાળ ન સેવાય ઔષધપ્રયોગ કરવાની વિધિ ઔષધ સેવ્યા પછીનાં ત્યાજ્ય કર્યુ ઔષધ પચતું હોય તે વેળાનાં લક્ષણા ઔષધ સેવ્યા પછીના ભાજનકાળ ઉંમરના ત્રણ વિભાગ અને તે પ્રમાણે ઔષધની માત્રા ચૂર્ણાદિરૂપ ઔષધની માત્રા દોષઘ્ન કષાયની માત્રા ... વમન, વિરેચન જીવનીય તથા સંશમન ક્વાણની માત્રા *** ... ... ... અવસ્થા કે ઉંમર વિષે વધુ સમજૂતી ઉંમર પ્રમાણે ઔષધમાત્રા તરતનાં જન્મેલાં બાળકને આપવા યોગ્ય ઘીની માત્રા ખારાકને ખાતા કુમારના સંબંધે ઔષધમાત્રા કહેવાની પ્રતિજ્ઞા ... ... : ૭૬૨ ૭૬૩ "" ૭૬૪ 99 ૭૬૫ 99 ૭૬૬ ,, ૭૬૭ ,, " ૭૬૮ P ૭૬૯ "" ૭૭૦ "" "" ૩૭૧ 29 ૭૭૨ 39 ૭૭૩ ૭૭૪ 99 99 ૨૭ દીપનીય આદિ કલ્કની માત્રા... વમનાદિ માટેની સ્નેહમાત્રા ... કજ રોગ માટે ઔષધપવ ધીની માત્રા... વાતજ રોગશમન વિરેચનધૃત 99 બાળકના રોગમાં અપાતા કુંભસપિસ,ઘીની માત્રા ૭૭૫ યોગ્યમાત્રા ચિકિત્સાનું મૂળ છે વૈદ્ય યોગ્ય માત્રામાં જ ઔષધપ્રયોગ કરાવવા ઔષધપ્રયોગ કરાવનાર વૈદ્યને ખાસ સુચના ઔષધીઓના પ્રયોગો, ગુણ્ણા તથા કર્મોને વિદ્રાન વૈદ્યો જ જાણી શકે વૈદ્ય જ ઔષધીઓના તત્ત્વને જાણે છે અજાણ્યું ઔષધ વિષે અને જાણેલું ઔષધ અમૃત જેવું છે અવિધિથી યોજેલું ઔષધ વિષતુલ્ય અને વિધિથી યોજેલું વિષે પણ ઔષધરૂપ બને મૂર્ખ વૈદ્ય યોજેલું ઔષધ પ્રાણઘાતક થાય ઉત્તમ વૈદ્ય કેવાં ઔષધા યાજે અને મૂર્ખ દેવાંનો ઉપયોગ કરે? ... મંગલાચરણ તથા પ્રારંભ ધ આદિની સાથેનો ખોરાક સર્વને આરોગ્યકારક બને ... આહારની દરેક પ્રાણીને જરૂર પડે છે આહાર જેવું ઔષધ નથી ... આહાર એ મોટું ઔષધ છે... આહારના જુદા જુદા ભેદો છે આહારના જ આકાર્યો ચારે પુચ્યાર્થી વગેરેની સિદ્ધિ થાય યૂષના વધુ ગુણા યૂષ અને યવાગૂ સંજ્ઞામાં કારણ ૨૪ પ્રકારના ધો વસ્તુત: ધૂપો બે જ પ્રકારના છે છતાં તે યૂષા ત્રણ પ્રકારના પણ કહેવાય ... *** ભોજનપ્રકાર તથા ભોજનના ગુણ અવગુણ વગેરે કહેવાની પ્રતિજ્ઞા ભોજન સાથે સંબંધ ધરાવતા યુો કહેવાની પ્રતિજ્ઞા યૂષના ગુણો ત્રણ દોષોને યૂષ મટાડે ૭૭૪ ... 39 99 મૂર્ખ વૈદ્યની ચિકિત્સાપદ્ધતિની નિંદા ઉત્તમ ચિકિત્સા માટે વૈદ્યને ભલામણ 99 મેાટા માણસની તથા બાળકની શારીરિક તુલના ૩૭૩ શરીરના પ્રમાણમાં ઔષધમાત્રા અપાય ... યુનિર્દેશીય : અધ્યાય ૪થો "" "" "" 99 ૭૭૬. "" .. 39 99 "" 36 ૭૭૮ "" ૭૭૯ "" "" ૭૮૦ "" "" 99 "" ૭૮૧ "" "" >>

SR No.	032596
Book Title	Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra
Original Sutra Author	N/A
Author	Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher	Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year	1970
Total Pages	1034
Language	Gujarati
Classification	Interfaith
File Size	36 MB

Page 28