________________
પુત્રોમાં વૈરાગ્ય (સંસાર નિવૃત્તિ)નું રહસ્ય છતું કરે છે.
એક મોટી વાત એ કહી છે કે યજ્ઞાદિ પ્રવૃત્તિમાં મોક્ષ માન તે કુશીલ છે. સમ્યગુદર્શન એ જ મોક્ષમાર્ગ છે. પરાક્રમી થવાની પ્રેરણા આપતા બાલવીર્ય અને પંડિતવીર્યની વાત યુક્તિપૂર્વક રજૂ કરી છે. ગુરુસેવાની પ્રેરણા કરવા સાથે નકામી કાયિક-પ્રવૃત્તિને વખોડી પાસત્ય સાધુનો સંપર્ક રાખવો નહીં, સમાધિમાં કેમ રહેવું તેના ભેદ અને તે સમયની આત્મ દશાનો ચિતાર રજૂ કરી મોક્ષનું વર્ણન તથા વ્યાખ્યા કરી છે.
ભગવાનના ઉપદેશકથનનાં સ્થળને સમવસરણ કહે છે. લોકમાં શૂન્યતા ક્યાંય નથી સમગ્ર લોક, પદ્રવ્યોથી ભરેલાં છે. ષડ્રદર્શનનું વર્ણન કરી જે “છે' તેવા ધર્મનું નિરૂપણ કરેલ છે.
જ્ઞાનની ધારણ કરી તેનું વર્તમાન પાલન કરી મનુષ્યની મોક્ષ માટેની લાયકાત સિદ્ધ કરવી રહી. ગુરુની નિશ્રામાં સમાધિલાભ પ્રાપ્ત થાય તે દર્શાવેલ છે.
સમત્વની સાચી વ્યાખ્યા-સાચો બ્રાહ્મણ, સાચો શ્રમણ થે અને સાચો શ્રમણ સાચો બ્રાહ્મણ છે. પુંડરિક અને કંડરિકના દૃષ્ટાંત દ્વારા બે ભાઈઓના શુભાશુભ ભાવનું દર્શન કરાવ્યું છે. ઈશ્વર જગતકર્તા કે પ્રહર્તા નથી. અમુક અપેક્ષાએ નિયતિ જેવું કંઈ નથી. પુરુષાર્થનો પણ એમાં ફાળો છે. એવું ચુતમાં નિરૂપણ છે.
હવે આગમોનાં કેટલાંક સૂત્રો જોઈએ, રસદર્શન કરીએ.
ખણ જાણાતિ પંડિએ (એ પંડિત તું ક્ષણને જાણ, તું તારી એક ક્ષણને અપ્રમાદ ઉદાસીનતાથી ભરી દે.)
પ્રભુએ આપણી સાધના કેટલી સંક્ષિપ્ત કરી આપી!
ભતની ક્ષણ વ્યતીત થઈ ગઈ પણ, ભવિષ્યની ક્ષણ આવી નથી. અત્યારે તો તારી સામે એક ક્ષણ છે. જેને તારે ભરવાની છે.
વર્તમાન જોગ' મુનિ બોલે છે, તેનો અર્થ શું? અહીં તો ગુરુની (જ્ઞાનધારા ૬-૭) ૫૨ જૈિનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-છે
