Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 78

૩૫
તૃતીય પરિછેદ ]
કુટુંબ ઈત્યાદિ તેણીને પેટે એક પુત્ર અવતર્યો હતો. તેનું નામ કાંઈક અંશે થઈ ગઈ હતી. રાજા ભર્તુહરિની રાણ શકારિ વિક્રમાદિત્ય હતું એટલે જ્યારે જણાયું છે ત્યારે પિંગળાના દષ્ટાંતથી આપણા ઉપરના કથનને ટેકે અનુમાન કર રહે છે કે ગંધર્વસેન રાજા કાંઈક મેટા મળતા ગણાશે. વિસ્તારના ભૂપ્રદેશનો સ્વામી હતા તથા ધાર રાજાની આ વિકમાદિત્યને કેટલાં પુત્રપુત્રીઓ હતાં તે કુંવરી જે તેની રાણી હતી તેણીના પેટે આ વિક્રમાદિત્યને પણ કયાંય વાંચવામાં આવ્યું નથી. પરંતુ તેની પાછળ જન્મ થયો હે જોઈએ.* આ ગંધર્વસેનને એકંદરે જે કુંવર ગાદીએ આવ્યો છે તેનું નામ માધવસેન હતું. કેટલા પુત્ર હતા તે માલુમ પડયું નથી.પણ વિક્રમાદિત્યથી તેનું આયુષ્ય કેટલું હતું તે હજુ સુધી અપ્રકાશિતજ એક મોટો. નામે શંક અને એક નાનો નામે ભરિ છે. પરંતુ એમ નિર્ધાર કરી શકાય છે કે, જ્યારે તેણે ઉર્ફે કાદિત્ય-એમ ત્રણ તે હતા જ એટલું સ્પષ્ટ યુદ્ધમાં આટલું બધું કૌશલ્ય અને પરાક્રમ બતાવી, શક સૂચન મળી આવે છે. ૫ આમાંના રાજા શંકુ વિશેનું જેવી જોરાવર પ્રજા ઉપર વિજય મેળવ્યો છે ત્યારેવર્ણન ઉપરમાં લખાઈ ગયું છે. જ્યારે ભતૃહરિનો ગાદીએ બેઠે ત્યારે–તેની ઉમર કમમાં કમ ૨૫-૩૦ પરિચય કે હવે પછી આપો રહે છે.
વર્ષની તે હશેજતેમ તેનું રાજ્ય ૬૦ વર્ષ પર્યત આ વિક્રમાદિત્યની માતાનું નામ જેમ જણાયું નથી લંબાયું છે. એટલે તેનું આયુષ્ય ૮૫ થી ૯૦ વર્ષનું તેમ તેને કેટલી રાણીઓ હતી તથા તેમનાં નામ શું તે સહેજે કલ્પી શકાય છે. પરંતુ જ. એ. સે. બે. પુ.
પણ હજી અંધકારમાં જ છે. પરંતુ ભહરિ ૪૯ ભા. ૧ માં જે લખ્યું છે કે The first નામક નાટક જે હિંદુ પ્રજામાં જાણીતું છે અને પ્રાચીન Vikramaditya is mentioned in the સમયના એક ઐતિહાસિક બનાવ તરીકે રંગભૂમિ Kumarchhanda in which it is declared ઉપર ભજવી બતાવવામાં આવે છે તે ઉપરથી સમજાય that after 3020 years of Kaliyuga had છે કે આ રાજા ભર્તુહરિને પિંગળા નામે એક રાણી elapsed then would Vikramaditya હતી. તેણીનું ચારિત્ર કલંકિત નીવડવાથી ભતૃહરિનું appear-કુમાર છંદ (નામે પુસ્તકોમાં પ્રથમ વિક્રમાંમન સંસાર ઉપરથી ખાટું થયું હતું અને ઉત્તરાવસ્થામાં દિત્યને ઉલ્લેખ થયો છે. તેમાં એમ જણાવ્યું છે કે, તેણે સાધુજીવનને સ્વીકાર કર્યો હતો. તે સમયના કલિયુગમાં ૩૦૨૦ વર્ષ વીત્યાબાદ વિક્રમાદિત્ય દેખાવ શંગવંશી રાજાઓનું તેમજ રાજા ગંધર્વસેનનું જીવન- દેશે ” આ વાકયમાં દર્શાવેલ ‘દેખાવ દેશે’ શબ્દનો વૃત્તાંત લખતી વખતે આપણે ઇસાર કરી ગયા છીએ અર્થ જન્મ થશે એ સમજાતે હોય તે, ૩૧૦૧૫કે આ સર્વે રાજાઓ વ્યભિચારી હતા. અને “યથા ૩૦૨૦=ઈ. સ. પૂ. ૮૧ માં તેને ઉદભવ થયો કહેવાય. રાજા તથા પ્રજાના ન્યાયે પ્રજા પણ તેવીજ નીતિભ્રષ્ટ અને વિક્રમસંવતને પ્રારંભ ઈ. સ. પૂ. ૫૭ માં
(૧૪) જુઓ ગંધર્વસેનના વૃત્તાતે.
એશિ. રીસ. પુ. ૯ પૃ. ૧૪૫ અને આગળ. (૧૫) જુએ એશિયાટિક રીસચી ૪ પુ. ૯. ૫. ૧૨૨. મિારું ટી:-પ૭ થી કાંઈક વધારે હોય તો પણ ૫૮
(૧૬) ન. ૪ના રાજા તરીકે આગળ જુઓ તથા પરની કહેવાય અને ૫૬ થી કાંઈક વધારે (કનિંગહામ સાહેબને ટીકા નં. ૨ સરખાવો.
મત ૫૬ છે માટે) હેાય તે ૫૭ કહેવાય. આ બન્ને વિદ્વા. (૧૭) કલિયુગ સંવતનો પ્રારંભ ઈ. સ. ૫. ૩૧૦૧ નાની ગણત્રીમાં એક ફેર રહે છે. પણ આપણે જાણીએ ગણવામાં આવે છે (જીએ. પા. ક. તથા કનિંગહામ કત છીએ કે ચાલુ વર્ષ-Year current, અને પૂરું થએલ એન્ટાન્ટ ઈરાઝ) આપણું પુ. ૧, પૃ. ૯૬
વર્ષ-Year past એ બેની ગણત્રી કરતાં હમેશાં એક (૧૮) કે. હિ. ઈ. પૃ. ૧૫૫ઃ છે. કાર્પેન્ટીઅરના મતે વર્ષનું અંતર રહેજ, ઉપરને બન્ને વિદ્વાનોએ કઈ રીતની વિક્રમ સંવત્સરને આરંભ ઈ. સ. પૂ. ૫૮ માં છે; અને ગણત્રી માટે ઉપરના આંક સૂચવ્યા છે તે જોવું કનિંગહામના મતે ઇસ. ૫. પ૬ વર્ષે વળી જ રહે છે,