Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 48

પ્રથમ પરિચ્છેદ ]
સમય તથા સંખ્યા
આવ્યો; જબરું લશ્કર એકત્રિત કર્યું અને શિક તથા વંશી મહીપતિઓની નામાવલીમાં કરવો પણ રહે પાર્થિઅનોને હરાવી ઉત્તર હિંદમાં તેણે પુષ્કળ વિજય અને તેમ થતાં તેની સંખ્યા નવ કે દશની થાયજ: પ્રાપ્ત કર્યો. ” આ વાક્યમાં જે અન્ય ઐતિહાસિક જેમ નામની સંખ્યામાં છ સાતથી માંડીને દશ બનાવ રજુ કરાયા છે તેના પરિચય યથાસ્થાને આપણે સુધીને સુધારો કરવો આવશ્યક લાગે છે, તેમ તે સર્વેના આપીશું. પણ અત્ર તે સંખ્યાને અંગેજ માત્ર વિચાર રાજકાળ માટે પણ વિદ્વાનોનાં મંતવ્યમાં ફેરફાર કરવાનો હોવાથી તે બાબત લેતાં, એક રીતે શંકુનેજ હોવાથી તેના સમયમાં પણ ફેરફાર કરવોજ પડે છે; રાજાની નામાવલીમાં ઉમેરી શકાય અને તેમ કરતાં અરે કદાચ રાજત્વકાળ માટે સર્વે સહમત હોય તે છની સંખ્યામાં એકની વૃદ્ધિ થતાં પાછી સાતે સાત પણ જ્યારે ભૂપતિઓની સંખ્યા વધે, ત્યારે તે પ્રમાથઈ રહે છે. પણ જે શંક, ભર્તુહરી અને વિક્રમા- માં આખા વંશનો સમય–(આદિ સમય તેને તેજ દિત્યને બે વખત ગાદીએ બેસતો ગણીને આંક સંખ્યા કાયમ રાખવાનું છે એટલે અંત સમય) તો ફેરવવો જ ગણવામાં આવે, તો પ્રથમના છ સાથે ગણતાં તેમની રહે. જેથી તે વંશનો અંત ઉપરના લિસ્ટમાં જણાવ્યા સંખ્યા નવ કે દશની થઈ જશે. વળી ઉપરનાજ પ્રમાણે ઈ. સ. ૭૮ થી ખસેડીને આ લઈ જવો બંગાળી સંશોધનરસિક વિદ્વાન જણાવે છે કે – પડશે તે સ્વાભાવિક છે; અને તેમ કરવું તે વ્યાજબી “He (Vikramaditya) was succeeded by થઈ પડશે; કેમકે તે પ્રશ્ન પણ આપણે વિચારો his son Madhavsen, who married રહે છે. વસ્તુસ્થિતિ સૂચવે છે કે તે સમય ઇ. સ. Sulochana, daughter to the king of ૭૮ થી હઠાવીને ઘણો આઘો લઈ જવાથીજ બધી an island of the Arabian Sea=વિક્રમાદિત્યની ઘડ મળી રહેશે; કારણ કે ગર્દભીલપતિઓ અવંતિમાં પછી તેને પુત્ર માધવસેન ગાદીએ આવ્યો છે અને ગાદી ભેગવતા હતા'૩ એટલું તો ચોક્કસ છે જ. તે અરબી સમુદ્રમાંના એક ટાપુના રાજાની કુંવરી એટલે આપણે એમ વિચારવું રહેશે કે, ઈતિહાસમાં સુલોચનાને પરણ્યો હતો.” એટલે કે તેમના મત એવા ક્યા ભૂપતિઓ નજરે ચઢી શકે છે કે જેઓ પ્રમાણે વિક્રમાદિત્યના પુત્રનું નામ માધવસેન છે; પોતે ઈ. સ. ૭૮ બાદ વહેલામાં વહેલા સમયે
જ્યારે ટી. નં. ૪ (ડ) અને નં. ૬ માં ટાંકેલા અવંતિપતિ બની બેઠા હોય; અથવા તે એવા પ્રબળ શ્રીમેરૂતુંગ વિચારશ્રેણિના અવતરણાનુસાર એમ જણાય પ્રતાપી તેઓ થયા હોય કે આ ગર્દભીલાને અવંતિછે કે વિક્રમાદિત્યની પછી તેને પુત્ર વિક્રમચરિત્ર માંથી હાંકી કાઢયા હોય. ઈતિહાસને આપણે ઉર્ફે ધર્માદિત્ય ગાદી ઉપર બેઠા છે. આમ બન્ને અભ્યાસ આવી બે ત્રણ સત્તા ઉપર આપણું ધ્યાન * ગ્રંથકારોનાં વચનો ભિન્ન થઈ જાય છે એટલે ખેંચી લઈ જાય છે. ઉત્તર હિંદમાંના સત્તાધારી બન્ડા માધવસેનને અને ધર્માદિત્યને ભિન્ન ભિન્ન વ્યક્તિ પાર્થિયન્સ, કુશાન વંશી અને ચMણ ક્ષત્રપવંશીઓ તથા માની લઈને કદાચ તે બન્નેને સમાવેશ ગર્દભીલ દક્ષિણ હિંદમાંના અંધ્રપતિઓ; એમ કુલ ચાર
વળી બંગાળી સાહિત્ય, ગુજરાતી સાહિત્ય કરતાં વિશેષ (૧૨) જુઓ હિં. હિ. પૂ. ૬૩૯, સમૃદ્ધ છે. અને તેમાં પણ આ વિદ્વાન લેખકના વિચારો (૩) ઇં. ઍ. પુ. ૧૦. ઈ. સ. ૧૮૮૧ પૃ. ૨૨૨ - - તે પથરાયેલા સાંપડયા જ માત્ર કહી શકાય. એટલે નક્કી The Gard'ablillas were the rulers' of Ujjain= માનવું રહે છે કે ઉપરની મનાતી આવેલી બાબતે દંતકથાઓ ગભીલ રાજાઓ ઉજ્જૈનના શાસકો હતા એમ પ્રો. એલ્ડનનથી, પણ જનતાના છવાગહે સચવાઈ રહેલી ખરી બર્ગનું પણ કહેવું થાય છે ( વળી જુઓ કે. આ. રે.