Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 172

પ્રથમ પરિચછેદ ]
રાજ્યકાળને નિર્ણય
૧૨૯
ed and dated in the regnal years of પિતાનાં કથનમાં હેરફેર જતા દેખાય છે, છતાં the Indo-Scythian rulers Huvishka, તેમનાં કથનો શિલાલેખ જેવા અભંગ આધારેને Kanishka and Vasudev=ઈન્ડેસિથિઅન લઈને ઘડાયાં છે. જેથી તે મંતવ્યો તરછોડવા યોગ્ય રાજકર્તા હવિષ્ક, કનિષ્ક અને વાસુદેવના રાજ્યના કે અવગણના કરવા યોગ્ય તે લેખી શકાય તેમ અમુક વર્ષે બનાવેલ એવા શબ્દ કોતરેલ બુદ્ધદેવનાં નથીજ. એટલે આ બધી ગૂંચે અને ભૂલભૂલામણીને પૂતળાંની ઇ પાપીઠ” એ પ્રમાણેના શબ્દો વ્યક્ત એક રીતે તેડ નીકળતે હજુ સૂચવી શકાય તેમ છે. તે કરીને હવિષ્ક, કનિષ્ક અને વાસુદેવનો અનુક્રમ, મંજુર એમ કે, એક કનિષ્કને બદલે બે કનિષ્ક થયા હતા એમ કર્યો છે. એટલે કે એક વખત, કનિષ્કને પ્રથમ મુકીને ઠરાવવું અને તેમાંના એકની પાછળ હવિષ્ક થયો હવિષ્કને બીજો મૂકે છે જ્યારે બીજી વખત હુવિષ્કને હતો અને બીજાની પાછળ વાસુદેવ થયો હતો એવું પ્રથમ મૂકી કનિષ્કને બીજે ગણાવે છે. મતલબ કે તેમનાં નક્કી કરવું; તથા જુસ્ક નામ નજરે પડે છે, તેને પિતાનાંજ બને મંતવ્યો નિરનિરાળાં પડી જતાં જણાય એક વિદ્વાને જેમ હવિષ્કનું બીજું નામà૯ ઠરાવી છે. તેવી જ રીતે હિંદુ હિસ્ટરીના લેખકના મંતવ્યોનું દીધું છે તેમ લેખી, પ્રથમના કનિષ્ક પછી ગાદીએ પણ બન્યું છે. તેમણે એક ઠેકાણે પિતાના પુસ્તકમાં આવનાર તરીકે તેને સ્વીકારી લે. અથવા તે પૃ. ૬૫૬ ઉપર લખ્યું છે કે, “Kanishka who તેને એક સ્વતંત્ર વ્યક્તિ ગણીને, બન્ને જોડકાં (એક probably succeeded by one Vasishka= બાજુ કનિષ્ક હવિષ્કનું અને બીજી બાજુ કનિષ્ક કનિષ્કની પછી કોઈ એક વાસિષ્ઠ ગાદીએ આવ્યો વાસુદેવનું) ની વચ્ચે ગોઠવવો. આ પ્રમાણે ગોઠવણ થાય હોય તે વિશેષ બનવા યોગ્ય છે.” જ્યારે આગળ તે સર્વે વિદ્વાનેને સત્ય ઠરાવવાને આપણે અનુમાનીક ચાલતાં પૃ. ૬૫૮ ઉપર જણાવે છે કે “Kanishka અથવા વ્યવહારિક તેડ સૂચવ્યો કહેવાય. પરંતુ જ્યાં સુધી was succeeded by Juska, about whom તેને પ્રમાણિક અને સબળ તથા અતૂટ પુરાવાથી we know very little=કનિકની પછી જીસ્ક૩૮ સાબિત કરી ન શકાય ત્યાંસુધી સિદ્ધાંત તરીકે કબૂલ ગાદીએ બેઠા છે, જેના વિશે આપણે બહુજ ઘેડી નજ કરી લેવાય. એટલે તે પ્રશ્ન આગળ ઉપર મુલતવી માહિતી ધરાવીએ છીએ” મતલબ કે એક વખત રાખી હાલ તે તરંગિણિકારને મત વજનદાર ગણીને કનિષ્કની પાછળ ગાદીએ બેસનાર તરીકે વસિષ્ક લખે તેમની નામાવલી આ પ્રમાણે ગોઠવીશું. (૧) કડફ સીઝ છે, ત્યારે બીજી વખત હવિષ્કને લેખે છે. આ પ્રમાણે પહેલો (૨) કડફીસીઝ બીજ ઉફે વીમા કડફસીઝ તેમનાં બન્ને મંતવ્યો પણ હેરફેર પડી જતાં દેખાય (૩) કનિષ્ક (૪) જુક (૫) કનિષ્ક (૬) વાસુદેવ છે. જેથી કરીને એક પક્ષમાં ઉભા રહેતા બન્ને અને તે બાદ, નામ નહીં જણાયેલા સાતથી આઠ વિદ્વાનો-મિ. સ્મિથ અને સ્ટરીના લેખક- રાજાઓ; આ પ્રમાણે ઠરાવીને કામ લેતાં બધું ઠીક પિતાનાંજ વચનમાં અનિશ્ચિત રૂપ ધારણ કરતા દેખાય તો લાગે છે. છતાંયે કેટલીક મુશ્કેલીઓ તથા અસંગતતા છે. જ્યારે બીજા પક્ષના વિદ્વાનો વિશે, તેવી સ્થિતિ ઉભી થયાં કરે છેજ અને તેને ઉકેલ જ્યાંસુધી ન માલૂમ નથી પડતી. તેટલા માટે આ બીજા પક્ષનો મત કરાય, ત્યાંસુધી ઠરાવેલી આ નામાવલીને પણ સાચા વિશેષ વજનદાર લેખો પડશે. છતાં આપણે એટલો દીલથી તે સ્વીકાર કરી જ શકાય; એટલે તે તે સ્વીકાર કરે જ રહે છે કે, મિ. સ્મિથ ભલે મુશ્કેલીઓ દૂર કરવાનો પ્રયત્નશીલ થવું જ રહે છે.
(૩૮) અહીં જુક એટલે તેમને લખવાનો મુદ્દો હુવિ- જીસ્ક તરીકે તેમણે લખ્યો છે. કરે છે, કેમકે પૃ. ૬૫૬થી ૧૫૮ સુધી બધું વર્ણન તેમણે (૩૯) જુઓ ઉપરનું ટીપણ નં. ૩૮ હવિષ્કના નામે જ લખે રાખ્યું છે. મતલબ કે હવિષ્કને જ
૧૭