Page Text
________________
પ્રથમ પરિચ્છેદ ]
નડેલી મુશ્કેલીઓ પ્રથમ દેરી કાઢ; જનતા પાસે રજુ કરે અને ત્રણ ધર્મમાંથી માત્ર જેનધર્મો સાહિત્યકારોને તેમાં સુધારા વધારાની ઈચ્છા ધરાવવી તે વિશ્વ અને રાજાઓને જેમ સંવતના આલેખનમાં મુશ્કેલીઓ નિયમ કહેવાય. તે કાનૂનને અનુસરીને જણાવું છું -
વેઠવી પડી છે, તેમ ખુદ શકારિ (અ) એકદમ પહેલાં (૧) સ્થાનને નિર્દેશ વિક્રમ સંવતની વિક્રમ સંવત્સર માટેની આ - થયો છે કે નહીં તે શોધી કાઢવું. તેનો પત્તો લાગ્યો વિટંબણુએ દિને નિર્ણય કરવામાં પણ તેમને તે ત્યાં (૨) કયા કયા વંશના રાજપુરૂષોને અમલ
અનિશ્ચિતતાઓનો સામનો કરવો થઈ જવા પામ્યો છે તેની શોધ કરવી (૩) અને પડયો છે. જેથી ઉપરના પારિગ્રાફમાં જેમ જેમ
તે રાજવંશનો સ્થાપિત કોઈ સ્વતંત્ર સંવત્સર પ્રજાનાં દષ્ટાંતે રજુ કરવાં પડયાં છે, તેમ આ પારિગ્રાફ. હતું કે કેમ અથવા તો તેઓ જે કઈ સાર્વભૌમ પણ તેમનાં જ ઉદાહરણો પાછાં નોંધવાં પડશે. સત્તાને તાબે હોય તો તે સર્વોપરી સત્તાવાળા- શકારિ વિક્રમાદિત્ય ગર્દભીલવંશી હતું તે તો નો કેાઈ સંવત્સર હતો કે કેમ?આ પ્રમાણે આપણે ઉપરના પૃષ્ઠમાં સાબિત કરી ગયા છીએ. ત્રણે મુદ્દા સંપૂર્ણપણે અથવા જેટલા એાછાંવધતા વળી ગઈભીલવંશના આદિપુરુષ તરીકે ખરી રીતે જણાય છે તે પ્રમાણમાં–કાકડાને ઉકેલ આવી શકારિ વિક્રમાદિત્યના પિતા રાજા ગંધર્વસેનને જ ગયો સમજવો.
ગણ જોઈએ. જ્યારે કેટલાકનું માનવું એમ છે કે (બ) સંવત્સર આલેખવાની અનેક રીતિઓ ભલે ગંધર્વસેનથી તે વંશની સ્થાપના થઈ કહેવાય જોવામાં આવે છે. આ વિષય બહુ જ લાંબો છે અને ખરી. છતાં તેણે રાજગાદીને ત્યાગ કરી દીધો છે તે ઉપર ખાસ અભ્યાસીઓના વિચારે બહાર પડે તેવી અને વચ્ચે સાત વરસનો રાજઅમલ શક પ્રજાનો અગત્યતા પણ છે. એટલે તેટલી સૂચના જ કરીને આવી ગયો છે. જ્યારે શકપ્રજાએ રાજલગામ હાથ આગળ કલમ લંબાવતાં જણાવવાનું કે, તેવી પ્રથાઓ ધરી ત્યારે રાજા ગંધર્વસેનને કે તેના વારસદારોને સ્વપ્ન અનેક મારા જોવામાં આવી છે. તેમાંની થેડીને પણ ખ્યાલ નહોતો કે, પોતે પાછી ગાદીએ આવશે ઉલેખ માત્ર અત્ર કરીશ. જ્યાં જ્યાં બન્યું ત્યાં ત્યાં કે કેમ? અને આવશે તો ક્યારે? માટે વાસ્તવિક રીતે ચાર વસ્ત લેખકે જણાવતા રહ્યા છે. સાલ, ઋતુ, માસ જ્યારથી શકારિએ અવંતિની ગાદીએ બિરાજમાન અને તિથિ. તેમાં કોઈએ પક્ષ અને દિવસનો વળી વધારો થઈને રાજ્યવહિવટ ચલાવવા માંડયો, ત્યારથી જ તે કર્યો છે, તે વળી કોઈએ પ્રથમની ચારમાંથી કઈક વંશની સ્થાપના થઈ ગણવી જોઈએ; કેમકે તે સમયસંખ્યા ઓછી પણ કરી છે. પરંતુ એકંદર ચારથી થી જ પ્રજામાં નવા યુગનો પ્રારંભ ઉદયમાં આવ્યો વધુની વિગત જણાવી નથી; ત્યારે કેટલાકે પૂર્ણિમાંત કહી શકાય. તેમજ તે પછી જ તે વંશની સત્તા કે અમાસાંત માસની પદ્ધતિએ માસનું દર્શન કરાવ- અખંડિત રીતે ચાલુ રહી છે. એટલે કે આ મત વાન ચોગ્ય ધાર્યું છે. ગમે તે પ્રકારે રજુઆત થઈ ધરાવનારના મંતવ્ય પ્રમાણે મ. સ. ૪૭૦=ઈ. સ. પૂ. હોય, તે પણ એકજ રીતે કામ લઈ શકાય તેમ છે; પછથી તે સંવતની આદિ ગણાય. જ્યારે પ્રથમના મત કે જ્યાં જ્યાં આવા દાખલા બન્યા હોય ત્યાં ત્યાં, ધરાવનારાઓ તેને સમય મ. સ. ૪૫8=. સ. પૂ. એવાજ દાખલા અન્ય સ્થાને જણાયા હોય એ પિતાના ૭૪થી ગણવા માંગે છે. તેમની દલીલ એ છે કે, ભલે નાનથી શોધી કાઢવા અને ત્યાં જે સંવત્સર નક્કી. સંવત સ્થાયી કરવા માટેન મેક્કો. શકારિના રાજ્ય થયો હોય તે પાછો અહી ઘટાવી જે.
ઉદભવ્યો છે. પણ જેમ અન્યકાળ-દા. ત. ચ9ણ આ બે રિયા કામ લેવાથી મોટા ભાગે વંશના સંવત વખતે, આભીરપતિએના વખતે, ગુપ્ત સર્વ સંવત્સરના કોનો નિકાલ આવી જવા સંવત ઈ. ઈ. ના વખતે, પ્રસંગ બન્યો હોય અન્ય વકી છે.
કાળે, છતાં સંવત્સરની સ્થાપના તે તેને મૂળ પુરુષ
| SR No. | 032486 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |