Page Text
________________
પ્રથમ પરિછેદ ] નડેલી મુશ્કેલીઓ
૮૩ ન્યારી હતી. જો કે વિક્રમ સંવતની આદિ થઈ તે અગ્નિકૂલીય ક્ષત્રીયોની સાથે અથડામણમાં આવી પૂર્વે તેઓ મહાવીર સંવતનો ઉપયોગ હજુ કરતા હતા. પડયા. તેમાં આ રાજપૂતને વિજય વરવાથી તેમણે પરંતુ જ્યારે આ સંવત ગતિમાં આવ્યો અને તે રાજસૂત્રો હાથમાં લઈ પિતાને સંવત સ્થા. રાજા પણ જેનધર્માનુયાયી જ હતો ત્યારે તે ધર્મના વળી તેમને વહીવટ દેઢ બે સદીઓ ચાલ્યો લેખકની મુંઝવણમાં એર વૃદ્ધિ થવા પામી હતી; ને મુરલીમ ધર્મના અનુયાયીઓમાંને આરબે, કેમકે તેમણે પોતાના ધર્મના પ્રણેતાનો એટલે મહા- ગીજનીઓ, ગોરીઓ, ઈ. ઈ. રમાવી ચડયા. આ વીરનો સંવત વાપરો કે પોતાના રાજાનો-એટલે પ્રમાણે સાત આઠ સદીના ગાળામાં ઉત્તરોત્તર વિક્રમને-સંવત વાપરે તે પસંદ કરી લેવાનું હતું. પાંચ છ સત્તાઓને વહીવટી હાથે બદલે થઈ જવા વળી વિક્રમના ગર્દભીલવંશ સત્તા ઉપર હતું ત્યાં પામ્યા. તેમાંની દરેક સત્તાને પોતાને સંવત્સર સુધી તે તે સંવત વાપર્યે જાય તો પણ ચાલ્યું જતું. ચલાવવાનો મેહ હતો. એટલે પરિણામ એ આવ્યું કે પરંતુ લગભગ દોઢ વર્ષ તે ચાલ્યા પછી અવંતિમાં રાજદ્વારી સ્થિતિના પલટાથી જેમ પ્રજાને અમુક ચણવંશી રાજઅમલ તપવા માંડયો હતો તેમ અવંતિ- સમયે અમુક પ્રકારે હેરાનગતિમાં ઉતરવું પડતું હતું ની ઉત્તરના હિંદી પ્રાંતોમાં કુશનવંશની સત્તા છે અને અવદશા ભેગવવી પડતી હતી તેમ સાહિત્ય કયારની ચાલુ હતી જ. વળી આ બંને વંશના રાજાઓએ ક્ષેત્રની વિટંબણાઓમાં પણ તેજ પ્રકારની સ્થિતિ પિતાને સંવત ચલાવ્યો હોવાના દાખલા પણ મજાદ ઉપસ્થિતિ થતી ચાલુ રહી હતી. આવાં કારણને લીધે છે. તે બાદ આ રાજવંશીઓની સત્તાની એટ થતાં રાજકારણને ક્ષેત્રે જેમ વિક્રમ સંવતની ઉપયોગ કરાતી ગમ વિશે દેખાવ દીધો હતો અને તે વંશના નૃપતિઓએ ધણીએ સદી સુધી બંધ પડયા હતા, તેમ સાહિત્ય વળી પિતાને જ સંવત ચાલુ કરીને મુશ્કેલીની હાર- ક્ષેત્રે પણ તે સંવતનો વપરાશ બંધ પડી ગયા હતા. માળામાં એક મણકે ઉમેર્યો હતો. કાળાંતરે તેમનું એટલે જે કાળે જે સ્થાને જે ગ્રંથ લખવામાં રાજ્ય પણ ખતમ થતાં, દણ પ્રજા અવંતિમાં ઉતરી આવતે, તેમાં તે સમયે તે સ્થાન ઉપર પ્રવર્તતા પડી. તેઓ પણ પોતાના અડધી સદીના કારભાર સંવતને ઉપગ કરતા રહ્યા હતા. એટલું જ નહિ પછી હિંદીઓમાંથી નવસર્જન પામી રાજપૂત બનેલા પણ એ સંવતનું નામ કદાચ લખવામાં આવતું તે વળી
(૨) હવે સમજશે કે વિક્રમ સંવતની આદિ થયા નામને અતિ પ્રખ્યાતી પામેલ સાહિત્ય ગ્રંથ છે; જેને પછી તેને વપરાશ જે કેટલીએ સદી સુધી બંધ પડી ગયાનું અંગ્રેજીમાં અનુવાદ અનેક વિદ્વાનોએ કર્યો છે. આ જૈનાચાર્ય વિધાને જણાવતા રહ્યા છે તેનું કારણ કયાં છપાઈ રહ્યું છે. પણ વાભી રાયે વસતા હતા. એટલે તેમણે પિતાની
(૭૩) આ કથનનાં બે ચાર દષ્ટાતા આપીશું એટલે સ્થિતિ વિદ્યમાનતા માટે વાપરેલ ૫૮૫ના આંકને જો કે વિદ્વાનોએ બરાબર સમજાશે.
વિક્રમ સંવત માની લીધું છે પરંતુ તેમને ખરે સમય ૫૮૫ (૧) દેવદ્રીગણિ નામના જૈન આચાર્યના સમયે વલભી. ૩૫=૯૬૦ વિક્રમ સંવત છે. પુરમાં ગ્રંથ આલેખન વિપુલ પ્રમાણમાં કરાયું છે. તેને (૩) જૈનાચાર્ય શિલાંકરસૂરિ, દાક્ષિચચિહ્નસૂરિ, જીનસમય લહીઆઓએ ૫૧૦ લખે છે. વિદ્વાનોએ તેને વિક્રમ ભદ્રમણિ ક્ષમાશ્રમણ ઈત્યાદિ ઘણું પૂર્વાચાર્યોના સમયમાં સંવત માની લીધું છે જ્યારે ખરી રીતે, વલ્લભીરાઓ જે ઉપર પ્રમાણે જ માન્યતા પથરાયેલી છે. આ આખાય વિષય ગુમ સવત વાપરી રહ્યા હતા તે ગુપ્ત સંવતની જ પાની અનેક દલીલેપૂર્વક ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ થતા જૈનધર્મ પ્રકાશ સાલ તેમની હતી. એટલે કે ૫૧૦+૩૭પ=વિક્રમ સંવત ૮૮૫ નામના માસિકમાં નીચેના અંકમાં આપીને મેં સાબિત ને તે સમય કહી શકાય.
• કરવા પ્રયત્ન કર્યો છે તેની વિગત માટે જુઓ: - (૨) ઉપર પ્રમાણેને બીજો દષ્ટાંત શ્રીહરિભદ્રસૂરિન છે. સં. ૧૯૮૩ પુ. ૪૩ અંક ૬ પૃ. ૧૯૬ થી ૨૦૪ તેમણે ૧૪૪૪ ગ્રંથો રચ્યા કહેવાય છે જેમાં સમાદિત્ય કથા
n = = ૪૩ બ હ બ ૨૨૯ , ૨૩૬
| SR No. | 032486 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |