Page Text
________________
ધર્મના ગણી શકાય.
જૈન અને બાધધર્મનાં
[ પ્રાચીન ( ) શિલાલેખ, સિક્કાલેખ, તથા ચિન્હ બૌદ્ધ ધર્મનાં જ છે એમ કહેવાને આપણી ચિત્રાનાં દશ્ય ઉપરથી નીપજતા મુદ્દાઓ,
પાસે શું સાધને છે ? (૧) સંચી વિગેરે સ્તૂપ, ભારહુત પના (૪) શું તેમનાં પુરાણાં પુસ્તકેમાં આ ચિન્હો નમુના પ્રમાણે જ છે. એટલે તે સર્વ એક ધર્મને વિશે કાંઈ પણ ઉલ્લેખ છે કે, માત્ર અર્વાચીન હોવા જોઈએ. તેમાં સંચીના એક તૃપમાં સમ્રાટ ગ્રંથમાં જ છે. ( જુએ અજાતશત્રના વૃત્તાંતમાં ચંદ્રગુપ્ત મોટી રકમનું દાન કર્યું હતું એમ લખ્યું પૃ. ૨૯૧ ઉપર લલિત વિસ્તાર ગ્રંથ વિશેનું છે. એટલે તે તેના ધર્મને હેવાન વિશેષપણે લખાણું). માન્યતા બંધાય અને ચંદ્રગુપ્ત તે જન ધર્મ (૫) સંચી સ્તૂપનો ગેઈટ, (દરવાજે, તેનું પાળતું હતું એમ અનેક પુરાવાથી સાબિત થયું તેરણ વિગેરે) ભારહુત સૂપને ગેઈટ અને મથુછે (વળી જુઓ તેના વર્ણને) તે સિદ્ધવચનાનુ- રાનું તોરણ (જુઓ પુ. ૧૯ પૃ. ૧૯૬ ઉપર) સાર By rule of Axioms બધા સ્તૂપે જૈન આકૃતિ નં. ૩૧, ૩૨, ૩૩, ૩૪) આ ત્રણે એકજ
નમુના પ્રમાણે કોતરેલ છે. કિંચિત પણ ભિન્નતા (૨) કેટલાક સિક્કા ઉપરનાં ચિન્હ, ત્રિરત્ન,
માલુમ પડતી નથી. તે પછી તેમાંના એનેચિત્ય, બોધિવૃક્ષ વિગેરે બૌદ્ધ ધર્મનાં કહેવાય છે.
મથુરાના તેરણને જન ધમને કહેવો, અને બાકીના છતાં સર કનિંગહામ જેવો પ્રખર નિષ્ણાત એમ
બેને બૌદ્ધના કહેવા તેનું કોઈ કારણ છે? વદે છે કે, તે સિક્કાઓ બોદ્ધ ધર્મના નથીજ.
(૬) તથાગત બુદ્ધદેવના ચિન્હ તરીકે હમેશાં (તે શબ્દ મૂળે આ પ્રમાણે છે-The coins
તેમની મૂર્તિજ કોતરાવાય છે ( જુઓ બુ. ઇ. પૃ. themselves do not present any
૧૫ તથા પુ. ૧ લું પૃ. ૨૯૮-૩૦૫” ૨૭,૫૩ ટીકા
નં ૨૭ પણ કયાંય તેમનાં ચરણ કે પાદચિન્હ કોતtraces of Buddhism except the
રાયાં હોવાનું લખ્યું જણાયું નથી. જયારે અજાતBodhi tree, and the combined
શત્રુ પીલર (ભારહુત સ્તૂપની પ્લેટ નં. ૧૬, ૧૭ symbols of the Tri-ratna, and Dha
જુઓ) માં તે માત્ર પાદચિન્હજ છે. આથી એમ rma-chakra. But neither do they
શું ફલિતાર્થ નથી થતો કે તે સ્તંભ બૌદ્ધ show any special traces of Braha
ધર્મને નથી ? manism, except in the names of siva
(૭) વળી રાજા અજાતશત્રુ ( જુઓ પુ. ૧ and vayu-જ્યારે બૌદ્ધનાયે નથી, તેમ બ્રાહ્મણ
હું તેના જીવન ચરિત્રે ) બૌદ્ધ ધમી નથી પણ જન ધર્મના નથી, તે પછી કયા ધર્મના હોઈ શકે તે
ધમી છે એમ સાબિત કરી બતાવાયું છે. તે શું તુરત અનુમાન કરી લેવાય તેમ છે. તે પછી
ભારહુત સ્તૂપમાં તેણે માવતો વંતે માતરાણુ’ આવા વિચારે કે તે ચિહેને બૌદ્ધ ધર્મનાં કેમ કહેવાય?
સ્પષ્ટ શબ્દ જે કોતરાવેલ છે તે કયા ધર્મના અને જે ન કહેવાય, તો તે આધારે દેરેલાં બધાં
હોઈ શકે? અનુમાને વ્યાજબી કહેવાય ખરાં?
(૮) જેમ અજાતશત્રને સ્તંભ છે તેમ (૩) પ્રથમ તે એજ પ્રશ્ન થાય છે કે આવાં કેશળપતિ રાજા પ્રસેનજિતને સ્તંભ પણ આ
*
:
(૧) આ માટેનું કેટલુંક વિવેચન સિક્કાનાં ચિન્હોને લગતું હોવાથી તે પ્રકરણમાં આલેખવામાં આવશે. (૨) જુઓ કે.એ. ઈ. પૃ. ૯૧. તથા સિકકા
પરિચ્છેદમાં તેને લગતું વિવેચન જુએ. વળી ઉપરની ટીકા નં. ૧ જુએ, (૩)જુઓ નીચેની દલીલ નં.૭, વિગેરે. તેમાં વિદ્યા
| SR No. | 032484 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1936 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |