Page Text
________________
૨૮૨ પ્રિયદર્શિત અને
[ પ્રથમ ધારણ પણ અત્યારના કરતાં નિરાળું જ હોવું સેકેટસ એટલે ચંદ્રગુપ્ત નહીં, પણ જોઇએઃ નહીં તે મગધપતિ નંદબીજા ઉર્ફ મહા- અશોકવર્ધન છે એમ સાબિત કરવું હજુ કેટપાને એક શૂદ્ર જાતિની રાણી સાથે લગ્ન કરતાં લેક દરજે સહેલું હતું; કેમકે ચંદ્રગુપ્ત અને જે લોકાપવાદ સેવ પડે હતો, તે ૧દુઃખદ અશોકની વચ્ચે એક પુરૂષને એટલે સમ્રાટ અનુભવ વેઠવો ન પડત. જ્યારે સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્ત બિંદુસારને રાજય અમલ તપતે રહ્યા હતે જેવાને, કહેવાતી વિજાતીય રાણી૧૨૫ સાથે પોતે જેથી તે બે વચ્ચેનું અંતર લગભગ ૨૮ વર્ષનું પાણિગ્રહણ કરેલ હોવા છતાં, તેમજ મહારાજા પડી ગયું હતું. પણ અશોકવર્ધન અને પ્રિયબિંદુસાર બ્રાહ્મણ કન્યા સાથે પરણેલ હોવા૧૨૨ દર્શિન તે બેની વચ્ચે કાંઈ અંતર જ નથી. છતાં, તેમજ મહારાજા અશોક પોતે કુંવરપદે કેમકે અશોકવર્ધન પછી તુરત જ પ્રિયદર્શિન હતા ત્યારે વૈશ્ય કન્યા સાથે લગ્ન કરેલું હોવા છતાં, ગાદીએ આવ્યું છે. એટલું જ નહીં, બધે અને છેવટે સેલ્યુકસ નિકેટર જેવા દૂર દેશી પ્રિયદર્શિન ગાદીએ બેઠા પછી તેને રાજ્યાયવન સમ્રાટની કુંવરીને પરણ્યા હોવા છતાં, ભિષેક થયો તે બે વચ્ચે ૧૩ વર્ષને જે ગાળો તેમાંના કોઈ ઉપર મહાપદ્મ રાજા જેવા સંસ્કાર, પડ્યો છે તે સમય દરમ્યાન અશોકવર્ધને રીટ કઈ પ્રજાજને કે બ્રાહ્મણો એ પાડ્યા હોવાનું (જો તરીકે રાજ્ય પણું ચલાવ્યું છે. એટલે કે એક પાડ્યા જ હતા એમ ઠરે તે) ઇતિહાસના પાને રીતે અશોકવર્ધનને રીજટ તરીકને ૧૩ વર્ષને કયાંય ગોત્યું જડતું નથી. એટલે નિર્વિવાદ પણે રાજ્યવહીવટ, તે પ્રિયદર્શિનને જ રાજ્ય અમલ સાબિત થાય છે કે, તે સમયે શ્રદ્ધની વ્યાખ્યા કહી શકાય. અને એટલે દરજે એક બીજાના કાંઈક જુદા જ રૂપે કરાતી હતી.
રાજ્યના બનાવની ભેળભેળા થઈ ગઈ ગણાય, ગ્રીક ઇતિહાસકારોએ જે ઐતિહાસિક જો કે એટલું ખુશી થવા જેવું છે કે લેખકેએ
વ્યક્તિને સેકેટસ તરીકે તે રીજ સીના સમયને અશોક વર્ધનને જ રાજ્યપ્રિયદર્શિન અને ઓળખાવેલ છે, તેને કાળ ગણી કાઢયા છે અને તે પ્રમાણમાં ગૂંચ
અશોક ભિન્ન પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનેએ અશોક ઓછી કરી નાંખી છે. બાકી શુંગવંશી રાજભિન્ન છે વર્ધનને બદલે ચંદ્રગુપ્ત એના રાજ્ય અમલે, જેમ એક બીજાને રાજ્ય
ઠરાવી મારીને, ભારત કાળ ભેળસેલ કરી એકનું રાજ્ય વિશેષ તપતું વર્ષીય ઇતિહાસને જે અકથ્ય અન્યાય કર્યો છે. તે અને બીજાનું વિસાત વિનાનું હોય, એમ રજુ તે આપણે અત્યાર અગાઉ અનેક પુરાવા ટાંકી, કરી દેવાયું છે, તેવું જે આ અશોક અને પ્રિયવાચકવર્ગ પાસે સાબિત કરી બતાવ્યું છે. તે દર્શિનના રાજ્ય વિશે કરી દીધું હેત તે, અત્યારે જ એક બીજો અન્યાય તેમના જ હાથે પાછો જે કાંઈ પ્રયાસ ફળીભૂત થઈ શકે છે, તેટલે ભારતીય ઇતિહાસને કરાયો છે. તે એ છે કે દરજજે આપણને ફાવટ આવી શકત કે કેમ, તે તેમણે અશોક અને પ્રિયદર્શિનને એક જ વ્યક્તિ એક અણઉકેલ પ્રશ્ન બની રહેત. ગણાવી દીધી છે.
આવી અડાઅડીના વખતે પુ. ૧. પૃ. ૧૪
(૧૨૪ ) જે કે અપવાદ સેવ પડ હોય ને તેથી “ કાળાશક ” નામ તેને વહોરવું પડયું હોય તે સંભવતિ જ નથી લાગતું, એમ મેં તે સ્થાને બતાવ્યું પણ છે.
( ૧૨૫) ઉપરના જ સુદર્શન તળાવની પ્રશસ્તિમાં ચંદ્રગુપ્ત રાજ્ય જે અધિકારીએ તે તળાવ બંધાવ્યું છે, તે અધિકારી સમ્રાટને સાળ થતું હતું એમ લેખાય છે. અને તે અધિકારી વિજાતિય હોવાનું
| SR No. | 032484 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1936 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |