________________
તૃષ્ણા અને પ્રમાદને કારણે માયા આત્મગુણોનો સંહાર કરે છે. લીલાલહેર કરતી માયા આપણને દુર્ગતિ તરફ ધકેલતી રહે છે.
આપણું ભાવમરણ થતું જાય છે અને માયા ખીલતી રહે છે. માયાનું આભાસી અને અદ્રશ્ય મૂળ હાથમાં આવવું મુશ્કેલ છે.
કલ્યાણમિત્ર ગુરુભગવંત જ અમરવેલ જેવી માયાથી બચાવી શકે.
ચોથો કષાય લોભ છે. જ્ઞાનીએ કહ્યું છે કે, જેમ અક્ષયપાત્ર કદી ખાલી થતું નથી, તેમ લોભપાત્ર કદી ભરાતું નથી !
પરિગ્રહ એ લોભનું સંતાન છે. પરિગ્રહમાં આસક્તિ-કર્મબંધનું કારણ બને . છે. અઢળક સંપત્તિનાસ્વામી મમ્મણ શેઠની કૃપણતા - લોભીવૃત્તિ અને તેની પરિગ્રહમાં આસક્તિને કારણે દુર્ગતિ થઇ. જ્યારે આઢળક સંપત્તિના સ્વામી આનંદ શ્રાવકની ઉદારતા અને સંતોષવૃત્તિને કારણે દાનેશ્વરી બન્યા અને આત્માનું ઉત્થાન કર્યું.
કૃપણતા એક રોગ છે. કંજુસાઇને કરકસર તરીકે ઓળખાવવી તે આત્મવંચના છે.
તૃષ્ણા અનંત છે ભગવાન મહાવીર કહે કે, તને આખી પૃથ્વીનું સુવર્ણ મળી જાય આખી પૃથ્વી પર તારું આધિપત્ય સ્થપાય જાય, છતાંય તું તૃપ્ત થઇ શકીશ નહીં, કારણ તૃપ્તિનો સંબંધ બાહ્ય પદાર્થો પર નથી, અંતર દશા પર છે.
આ ભગવાન મહાવીરના શબ્દો છે. જેને અનુભવની એરણપર ચેતન રૂપ હથોડા ટીપાય છે. ભગવાનનો અનુભવ કહે છે. તેઓ એ રાજ્યના રાજા હતા. બધું જ હતું તેમની પાસે સ્વેચ્છાએ તમામ સંપત્તિનું દાન કરી દીધું પોતાનાં વસ્ત્રો સુદ્ધાનું દાન કરી દિંગબર બની વિહાર કરી ગયા. તેમણે બન્ને સ્થિતિને અનુભવ કર્યો છે. એક રાજ્યના રાજા તરીકેને અને બીજો ત્યાગી સંતરૂપે, અપરિગ્રહી સાઘકદશાનો. બન્ને
અધ્યાત્મ આભા
૯૬
