________________
સંતતિ પ્રત્યે માબાપનુ કે વ્ય
૭૩
વારસા મૂકી ગયાં છે તેમની સંતતિ દુઃખ અને ખેકારીની ખાઇમાં ગાથાં ખાતી ખાતી માબાપે પર અભિશાપ વરસાવી રહી છે. અને એવાં પણ ઘણાં દાંતા છે કે જેમનાં માબાપે। સ્થૂળ ધન નહિ પણ સદ્ગુણી અને શિક્ષણના વારસે મૂકી થયાં છે, તે સંસ્કાર અને સંપત્તિથી સદાચાર અને સુખમાં ઝીલી રહી છે. માટે માબાપેાએ તેવા ધનસંચયને બદલે શિક્ષણ અને સંસ્કારિતાને પેાતાનાં પ્રત્યેક બાળકામાં વારસા ભરવા એ જ ઉચિત છે, અને એ જ તેમની પવિત્ર ફરજ છે.
વ્યાયામ
શરીરને તંદુરસ્ત રાખવા માટે કઈ ભારે ભારે ખારાકાની આવશ્યકતા રહેતી નથી. પણ આ વાતને નહિ સમજનાર ઘણાં માબાપો પેાતાના બાળકને ન પચી શકે તેવા બલિષ્ઠ પદાર્થોં પરાણે ખવડાવી પુષ્ટ બનાવવા ચાહે છે, અને એ રીતે બાળકેા પ્રત્યેના પેાતાના પ્રેમને વ્યક્ત કરે છે, તે જબરી ભૂલ છે. તેમણે પેાતાનાં માળાને તંદુરરત રાખવા માટે બહુ સાદા અને સાત્ત્વિક ખારાક આપવા ઘટે, અને સાથેસાથે વ્યાયામની તાલીમ પણ આપવી જોઈએ.
જ્યાં સુધી બાળક નાનું હોય ત્યાં સુધી તેા તેને દેડવાનું, કૂવાનું વગેરે જાતજાતની નાની નાની રમતેાથી વ્યાયામ મળી રહે છે. પરંતુ જેમ જેમ મોટું થાય તેમતેમ તેને સારી વ્યાયામશાળાઓમાં ઉપયાગી કસરતે શીખવાની તાલીમ આપવી જોઈએ. આવી તાલીમ આપવાથી વગર ઔષધે અને વગર બલિષ્ટ આહારે તેનું સ્વાસ્થ્ય સુંદર રહે છે અને તેની માનસિક શક્તિ પણ વિકસિત થાય છે.
બાલિકાઓને તો ઘરગથ્થુ કાર્યોથી કસરત કરાવવી જોઈએ, જેથી તેમના શરીરસ્વાસ્થ્યની સાથે તેમને ગૃહઉદ્યોગનું જ્ઞાન મળે, અને આર્થિક દ્રષ્ટિએ પણ લાભ થાય..
