________________
ગૃહસ્થાશ્રમનુ સ્થાન
૧૫
ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહીને પણ ઊર્ધ્વગતિએ જઈ શકાય છે. માત્ર આ સૂત્ર યાદ રાખવું જોઇએ કે “ર્મચેષાધિારસ્તે મા હેતુ વાચન ।” સત્કર્મ કરવાના જ મનુષ્યને અધિકાર છે, તેના ફળની વાસનાને તેને અધિકાર નથી. કારણ કે ફળ તેના એકલાના હાથની વસ્તુ નથી. એટલે આ રીતે ધાર્મિક દૃષ્ટિએ ગૃહસ્થાશ્રમનુ લક્ષ્યબિંદુ ઉચ્ચ પ્રાટિનું જ છે, અને ગૃહસ્થાશ્રમ પણ નંદનવન સમાન અધા આશ્રમેાનું વિશ્રામસ્થાન છે, એમ સ્વીકાર્યા વિના ચાલતું નથી. લક્ષ્યબિન્દુ
'
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમનું ધ્યેયવિલાસ ભાગવવાનુ નથી પણ વિકાસ સાધવાનુ` છે. ગૃહસ્થનું બ્રહ્મચર્ય ખંડન સુંદરતમ પ્રજોત્પત્તિઅર્થે છે, વિકારવાસનાની પૂર્તિ અર્થ નથી. આથી આવા બ્રહ્મચર્યું– ખંડનમાં પાપ હોવા છતાં તે પાપ ગૃહસ્થાશ્રમીને પીડી શકતું નથી. આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમીની પ્રવૃત્તિ પરને પીડવા માટે નહિ પણ પાપકારાશે` હાય છે, તેથી તે પ્રવૃત્તિ પુણ્યકારી બની રહે છે.
પરંતુ જો તે જ ગૃહસ્થાશ્રમ આદશ ન હોય તા નંદનવનને અલે નરકાગાર જેવેા થઇ પડે, તે વાત પણ ભૂલવી ન ઘટે. કારણ કે ગૃહસ્થાશ્રમનુ સ્થાન જેટલે દરજ્જે ઉચ્ચ તેટલી જ તેની જવાબદારી પણ ગંભીર છે.
