________________
અને સાત્વિક જીવન ગુજારવા માટે નિવૃત્તિ લેવી તે ] લગતી કર્તવ્યપ્રણાલિકા અહીં રજૂ કરવી.
[૪] રસમયતા અને વિકાસનો સંબંધ કેવળ વૈયક્તિક જીવન સાથે નહિ પરંતુ સમષ્ટિ સાથે પણ છે. સમાજનો સંક્ષોભ વ્યક્તિશાંતિને ખળભળાવી મૂકે છે તેથી વ્યક્તિ અને વિશ્વ સુધીના પ્રત્યેક સંબંધનું ધીમેધીમે વહેન ચાલુ રહે તેવી પરિસ્થિતિ બતાવવી.
આ બધાં દૃષ્ટિબિન્દુઓથી છણાતા ગૃહસ્થાશ્રમને યથાર્થ ન્યાય મળે તે સારું આ પુસ્તકને ત્રણ ખંડમાં વિભક્ત કર્યું છેઃ (૧) નિર્દેશખંડ, (૨) કર્તવ્યખંડ, અને (૩) વિકાસખંડ. તેમાં ખાસ ખાસ કયા મુદ્દાઓ વિચારાયા છે તેનું સાંકળિયામાં સ્પષ્ટ વર્ણન છે. છતાં અહીં
ડું તાત્વિક દર્શન કરાવવું એ પ્રસંગોચિત થશે. તવદર્શન
પ્રથમ નિર્દેશિખંડનાં પાંચ પ્રકરણો પૈકી પહેલામાં આશ્રમની ઉત્પત્તિ કેવા સંજોગોમાં અને ક્યા ઉદેશ થવા પામી છે, તેનો પૂર્વપર ઐતિહાસિક સંબંધ અને તેને લગતી ચર્ચા આવે છે.
બીજામાં બ્રહ્મચર્યાશ્રમ, તેની આવશ્યકતા, તેના લાભ વગેરેનું દર્શન કરાવવામાં આવ્યું છે. આ બીનામાં પ્રાચીન ગુરુકુળની પ્રથાનું ધ્યેય અને વર્તન કેવું હતું તેનું ચિત્ર પણ દેરાયું છે. •
ત્રીજામાં ત્યાગાશ્રમની અને ગૃહસ્થાશ્રમની તારતમ્યતાની તાત્વિક વિવેચના કરવામાં અવી છે, જે વાંચવાથી અમુક વર્ગ કે જે શ્રમણ સંસ્કૃતિના એકાંત વિરોધમાં કે એકાંત સમર્થનમાં માને છે તેને સમાધાન મળી રહે અને વિકાસને અનુક્રમ પણ બરાબર સમજાય.
ચોથામાં ગૃહસ્થાશ્રમની જવાબદારી અને ગૃહસ્થાશ્રમનું સ્થાન સામાજિક, રાષ્ટ્રીય અને ધાર્મિક દૃષ્ટિએ કેવા પ્રકારનું છે તે અનેક દષ્ટિબિન્દુઓથી રજુ કરવામાં આવ્યું છે.
પાંચમામાં લગ્નચર્ચાનો વિષય છે. લગ્નજીવનનું ધ્યેય પણ
