________________
પહેલા પ્રવાસી
૧૮૭
કાઈ હિંદું ગયા નહાતા. એ દેશ તદ્દન અપરિચિત હતા. કાઇ ક્રાઇ ચીના મુંબઇમાં હતા. તેમની સાથે પ્રસંગ પાડી તેણે ચીનને લગતી. કેટલીક હકીકત મેળવી લીધી. એનું જિજ્ઞાસુ મન ચીનની સફર કરવા ખેંચાયું. સગાંસ’અધી અને કુટુંબીઓની સલાહ પૂછી, તેા એવા અજાણ્યા દેશમાં એકલા જવાની સૌ ના પાડવા લાગ્યા. ચીન દેશ તે વખતે દુનિયાપાર ભારે ભયંકર લાગતા હતા. એની સ્ત્રી કાઈ રીતે રજા આપતી નહેાતી. ચીન જવાની તારાચને લગની લાગી હતી, પરંતુ કુટુંબના વિરેથી એ વરસ નીકળી ગયાં.
છેવટે ચાલુ સમજાવટથી એને રજા મળી. એ વહાણુમાં બેસી કલકત્તે આવ્યા. ત્યાંથી અંગ્રેજી વહાણ મળ્યું તેમાં બેસીને ચીન તરફ રવાના થયા. સાથે એક હિંમતવાન ધાટી નાકર હતા. વહામાં રસેાઇ પાણી માટે પેાતાની સગવડ જુદી કરી લીધી હતી. રરતામાં તેાાન નડયું. મેાટા ધડાકા સાથે વિજળી થવા લાગી. વન સાથે વરસાદ પણ આવ્યા. છીછીઆરા પવનને લીધે સમુ દ્રમાં વાવાઝોડુ' ઉમટયું. વટાળીઓમાં વહાણની ગતિ બધ જેવી થઈ પડી. મેાટાં હાથી જેવડાં મેાજાએ તણુખલાની પેઠે વહાણને આમતેમ ફ્રેંકવા માંડયાં. ચારે તરફ મેાજા એના મારથી વહાણુ દડાની પેઠે ઉછળવા લાગ્યું. ચારે તરફ ધાર ગજનાએ તે વિજબીના ઝબકાર થવા લાગ્યા. છીછીઆરા પવન વાવા લાગ્યા.. વહાણના કપ્તાન અનુભવી હતા, છતાં આવા ભયંકર ઝ ંઝાવાત સામે એનું શું ખળ? એણે વહાણને બચાવવા અનેક પ્રયત્ન કર્યાં.
તેાફાન જેવું જલદી આવ્યું હતું હતું તેવું જ જલદીથી બંધ થઇ ગયું. જે સાગરમાં તાંડવ નૃત્ય ચાલતુ હતુ. તે હવે શાંત થઇ ગયું. પત જેવાં મોટાં મેાજા હવે સાદા સ્વરૂપને ધારણ કરવા લાગ્યાં. વહાણુ ધવાયું હતું. પણ ખચી ગયું. એના સઢા,
