________________ 126 સપ્તભંગી પ્રદીપ. પૃથ્યાદિ એક એક સ્વરૂપ છે એમ પણ કહી શકાય નહિ, કેમકે ઘટની અંદર પણ પૃથ્વી વિગેરે તો હોવાથી ત્યાં પણ ચૈતન્યની આપત્તિ આવી જાય. પરંતુ પૃથ્વી આદિ એક અનેકાત્મક છે આવી રીતે તેઓ માને છે, તે જોતાં ચાવક લેકેથી પણ અનેકાન્તવાદનું ખંડન થઈ શકે તેમ નથી. હવે મિમાંસને મતે અનેકાન્તવાદનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવે છે. એક જ જ્ઞાન પ્રમાતુ, પ્રમિતિ અને પ્રમેયરૂપ છે, એવો મિમાંસકને સિદ્ધાન્ત છે. કારણ કે ઘટને હું જાણું છું એવા પ્રકારને અનુભવ તે થાય છે જ. એથી તેઓ જ્ઞાનમાં પ્રામાણ્યપણું પણ સ્વતઃ માને છે. અનેક પદાર્થ નિરૂપિત વિષયતાવાળું એકજ જ્ઞાન તે લેકે માને છે. અને વિષયતાને પણ જ્ઞાનસ્વરૂપ માને છે. અતએ તેવા પ્રકારની વિષયતા ત્રણ સ્વરૂપ એક જ્ઞાનને માનવાવાળા મિમાંસકાથી પણ કઈ રીતે અનેકાન્તવાદને અસ્વીકાર થઈ શકવાને નથી. એવી રીતે દરેક મતને અનુસાર અનેકાન્તવાદનું પ્રતિપાદન કરી લેવું. ઈતિ શમે. છે સમાસ,
