________________
તત્વ પૃચ્છા પ્રશ્ન ૪૦-એક અહોરાત્રિમાં કેટલી ઘડી હોય છે ?. ઉત્તર-૬૦ ઘડી (૨૪ કલાક = ૩૦ મુહુર્ત) પ્રશ્ન ૪૧-એક ઘડીનું માપ કેટલું છે ? ઉત્ત૨-૨૪ મિનિટની એક ઘડી થાય છે. પ્રશ્ન કર-એક મુહૂર્તની ઘડી કેટલી ? ઉત્તર-બે ઘડીનું એક મુહૂર્ત થાય છે. પ્રશ્ન ૪૩-સમય કેને કહે છે ?
ઉત્તર-કાળને અત્યંત સૂક્ષમ અંશ—જેના વિભાગ ન થઈ શકે તેને “સમય” કહે છે. અથવા એક આવલિકાના અસંખ્યાતમા ભાગને પણ “સમય” કહેવાય છે.
પ્ર. ૪૪-સમય કેટલો સૂક્ષ્મ હોય છે?
ઉત્તર–આંખ બંધ કરીને ઉઘાડવામાં અસંખ્યાતા સમય વ્યતીત થઈ જાય છે. તે અસંખ્ય સમયની એક આવલિકા થાય છે. એવી ૨૫૬ આવલિકામાં નિગેદના જીવને એક ભવ થઈ જાય છે. એવા ૧૭ થી ૧૮ ભવને એક શ્વાસોચ્છવાસ થાય છે. એવા ૭ (સાત) શ્વાસે શ્વાસને એક તૈક થાય છે. એવા સાત સ્તંક = ૧ લવ થાય અને ૭૭ લવનું એક મુહુર્ત થાય છે. આ પ્રશ્ન ૪૫ આવલિકા કેટલા સમયની હેાય છે ? * ગણનાના હિસાબથી ૧ળા ભવ થાય છે. પરંતુ ભવ તે પુરે.
જ થાય છે. આથી ૧૭ અથવા ૧૮ કહેવું ઉચિત છે.
