________________
જીવ તત્વ
ઘટતાં ઘટતાં ઠીક મધ્યભાગમાં ૭ રાજુની ઊંચાઈ પર એક રાજુની પહોળાઈ છે. પછી કમથી વધતાં વધતાં ૧૧ રાજુની ઊંચાઈ પર પાંચ રાજુ છે. પછી ક્રમશઃ ઘટતાં-ઘટતાં અંતમાં ૧૪ રાજુની ઊંચાઈ પર ૧ રાજુની પહોળાઈ છે. એ પ્રમાણે સંપૂર્ણ લોક નીચેથી ઉપર સુધી સીધે ૧૪ રાજુ લાંબે છે. ઘનાકારના માપથી ૩૪૩ રાજુ પરિમાણ છે. (અર્થાત્ સંપૂર્ણ લેકના વિષમસ્થાનને સમ કરવાથી ચરસ ૭ રાજુ લાંબા, ૭ રાજુ પહોળા અને ૭ રાજુ ઊંચા એ પ્રમાણે ૭૪૭૪૭=૩૪૩ રાજુ થાય છે.) તાત્પર્ય એ છે કે જે એક રાજુ લાંબા, એક રાજુ પહેલા અને એક રાજુ ઊંચા ખંડની કલ્પના કરવામાં આવે તે સંપૂર્ણ લોકના બધા ખડે ૩૪૩ થાય છે.
લકની વિશાળતાનું ઉદાહરણ અસત્ કલ્પનાથી આપેલ છે. જેમ કે મેરૂ પર્વતની ચૂલિકા ઉપર ચારે દિશાએમાં છ દેવ ઊભા રહે, નીચે ચાર દિશાકુમારીએ હાથમાં બલિપિંડ લઈને ઊભી રહે. તે એકી સાથે ચારે દિશાઓમાં બલિપિંડ કું કે, તે સમયે તે દેવે બલિપિને નીચે પડ્યા પહેલાં જ પકડી એ. એટલી શક્તિવાળા દેવ પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, દક્ષિણ, ઉર્ધ્વ અને અદિશામાં તીવ્ર ગતિથી જાય. તે સમયે એક ગૃહસ્થીને ઘરે એક હજાર વર્ષના આયુવાળા પુત્રને જન્મ થાય. અને તે પોતાનું આયુ પૂર્ણ કરી લે, એ રીતે હજાર વર્ષની આયુની તેમની સાત પેઢીએ સમાપ્ત થઈ જાય, તેમના નામ પણ મટી
