________________
તત્ત્વ પૃચ્છા
પ્રશ્ન ૧૨૧-જીવ અજર અમર અવિનાશી છે, તે કોઇ જીવને મારવામાં પાપ કેમ લાગે છે ?
૩૦
ઉત્તર-જીવને મારવાથી યા કષ્ટ દેવાથી તેનાં દ્રવ્ય પ્રાણાને હાની થાય છે અને તેનાથી જીવને દુઃખ થાય છે, તે પાપ છે.
દુ:ખ થવાથી તે જીવને રાગ-દ્વેષ થાય છે, તેનાં જ્ઞાનાદિ ભાવપ્રાણ મલિન થાય છે તે ભાવહિ'સા છે. બીજાને દુઃખ આપવાને માટે પોતાના ભાવપ્રાણ (જ્ઞાનાદિ) મલિન થાય છે. તે ભાવહિંસા છે, બીજાને દુઃખ આપવાને માટે સ્વય' ક્રોધાદિ કષાય અને ભાગ–લાલસાને વશ થઈ ને પેાતાના ભાવ પ્રાણુ (જ્ઞાનાદિ) મલિન કરીને પાપકમ એકત્રિત કરે છે. તે સ્વયંની ભાવહિ'સા છે. માટે મન-વચન કાયાથી કાઈને દુઃખ આપવુ. તે પેાતાને માટે દુઃખની સામગ્રી સ'ચય કરવા ખરાખર છે.
પ્રશ્ન ૧૨-સૂક્ષ્મ બાદર શરીરધારી જીવા કયા છે? ઉત્તર-એકેન્દ્રિય જીવામાં જ માત્ર સૂક્ષ્મ—બાદર
· અને પ્રકારના જીવ છે. બાકીના બધા જીવ ખાદર શરીરધારી જ છે.
પ્રશ્ન ૧૨૩–સૂક્ષ્મ જીવાનુ... આયુષ્ય કેટલું' હોય છે ? ઉત્તર- અંત મુદ્યુત', આછામાં ઓછુ આયુષ્ય હોય તા એ ઘડી (૪૮ મિનિટ) માં વનસ્પતિનાં જીવા ૬૫,૫,૩૬ વાર જન્મ-મરણ કરી શકે છે. તે જીવાને જન્મ-મરણનુ અન'ત દુઃખ સદા ભાગવવુ પડે છે,
