________________
૧૯
જીવ તત્ત્વ
૨૦૨ ભેદના અશ્િચના ચૌઢ સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થનારા ૧૦૧ અપર્યાપ્ત સંમૂ`િમ મનુષ્ય. એમ બધાં મળીને કુલ ૩૦૩ ભૈગ્ન થયા.
પ્રશ્ન ૮૧-અંતરદ્વીપ કેટલા અને કયાં છે? ઉત્તર-અંતરદ્વીપ લવણુસમુદ્રમાં આવેલા છે. જંબુદ્વિપમાં આવેલા ચૂલહિમવંત અને શિખરી પતની ચારે વિદિશાઓમાં ૭-૭ અંતરદ્વિપ હોવાથી એક પર્યંતની પાસે ૨૮ એમ બન્ને પવ તાનાં મળી ૫૬ અતરદ્વીપ થાય છે. પ્રશ્ન ૮૨–કમ ભૂમિ કાને કહે છે ?
ઉત્તર-જે ક્ષેત્રોમાં અસિ (હથિયાર) મસિ (વ્યાપાર, વાણિજ્ય) કૃષિ (ખેતી)ના વ્યવહાર હાય છે અથવા જ્યાં માક્ષમાર્ગ પ્રવતા હાય તે ક્ષેત્રને કમભૂમિ કહેવાય છે. તેનાં ૧૫ ભેદ છે.
પ્રશ્ન ૮૩–કર્મ ભૂમિના પંદર ભેદ કયા કયા છે ? ઉત્તર-પાંચ ભરત, પાંચ અરવત અને પાંચમહાવિદેહ (૫+૫+૫=૧૫) કુલ ૧૫ ક્ષેત્રો ક ભૂમિનાં છે. તેમાં રહેનાર મનુષ્યાક ભૂમિનાં મનુષ્યા કહેવાય છે. આ ક્ષેત્રમાં તીથકર, ચક્રવર્તી, સાધુ-સાધ્વી વગેરે હોય છે. પ્રશ્ન ૮૪-અકર્મ ભૂમિ કોને કહે છે?
ઉત્તર જે ક્ષેત્રોમાં અસિ, મસિ, કૃષિ આદિની પ્રવૃત્તિ હોતી નથી. તથા જે ક્ષેત્રોમાં યુગલિકપણાના વ્યવહાર હાય છે તે અક ભૂમિ કહેવાય છે. આ ક્ષેત્રોમાં
