________________
તત્વ પૃચ્છા
સપ સમાન દેરડાને સ્પર્શ થવા પર આ દોરડું તેવું જોઈએ, સર્પ નહિ, એવી યથાર્થ સમ્યફ વિચારણા થવી. તેને પણ છ ભેદ છે. પાંચ ઈન્દ્રિય અને છ અનિન્દ્રિય (મન) ઈહા.
પ્રશ્ન પ૩-અવાય શું છે?
ઉત્તર-ઈહા દ્વારા યથાર્થ સમ્યફ વિચાર કરેલા પદાર્થોને નિર્ણય કરે “અવાય છે.
પ્રશ્ન પદ-ધારણા કોને કહે છે?
ઉત્તર-અવાય દ્વારા નિર્ણય કરેલા પદાર્થને જ્ઞાનમાં ધારણ કરવા-સ્મૃતિમાં રાખવા “ધારણા છે.
પ્રશ્ન પપ-કૃત નિશ્રિતના કુલ કેટલા ભેદ થયા?
ઉત્તર–અર્થાવગ્રહના ૬, વ્યંજનાવગ્રહના ૪, ઈહા, અવાય અને ધારણ–પ્રત્યેકના ૬-૬ = કુલ ૨૮ ભેદ થયા.
પ્રશ્ન પ૬–અશ્રત નિશ્રિત આભિનિબાધિક જ્ઞાન
ઉત્તર-જે મતિજ્ઞાન ઉપર પહેલા શીખેલા શ્રુતજ્ઞાનને પ્રભાવ ન હોય, તે મતિજ્ઞાનને “અમૃતનિશ્રિત’ મતિજ્ઞાન કહે છે. તેનું બીજું નામ બુદ્ધિ છે.
પ્રશ્ન પ૭-અશ્રત નિશ્ચિત મતિજ્ઞાનના કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર-ચાર પ્રકારની બુદ્ધિ – (૧) ઔત્પાતિકી (૨) નચિકી (૩) કાર્મિકી અને (૪) પરિણામિકી.
