________________
જીવ તત્ત્વ
સંડાણ મસૂરની દાળ તથા ચંદ્રમાના આકારે છે. તેનાં કુલ ૧૨ લાખ ક્રેડ છે.
પ્રશ્ન ૩પ-અપકાય કેને કહે છે?
ઉત્તર–અપ (પાણી) જ જે જીવનું શરીર છે, જેમકે તળાવનું પાણી, કુવા–નદીનું પાણી, વરસાદનું પાણી, બરફ, એસ, ઝાકળનું પાણી ઈત્યાદિ અપકાયની સાત લાખ ચોનિ છે.
પ્રશ્ન ૩૬-અપકાયનું વિશેષ સ્વરૂપ શું છે?
ઉત્તર–અપકાયનું આયુષ્ય જઘન્ય અંતમુહુર્ત અને ઉત્કૃષ્ટ ૭ હજાર વર્ષનું છે. પાણીનાં એક ટીપામાં ભગવાને અસંખ્યાત છવ કહ્યા છે. અપકાયનો વર્ણ લાલ, સ્વભાવ મદુ, સંડાણ પાણીના પરપોટા જેવું છે, તેનાં કુલ ૭ લાખ કોડ છે.
પ્રશ્ન ૩૭-તેઉકાય કેને કહે છે?
ઉત્તર : અગ્નિ જ જે જીવેનું શરીર છે. જેમકે વીજળી, ચકમકની અગ્નિ, કાષ્ટની અગ્નિ, વાંસની અગ્નિ આદિ તેઉકાયની સાત લાખ યોનિ છે.
પ્રશ્ન ૩૮ઃ તેઉકાયનું વિશેષ સ્વરૂપ શું છે?
ઉત્તર : તેઉકાયનું આયુષ્ય જઘન્ય અંતમુહુર્ત અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ અહેરાત્રિનું છે. અગ્નિનાં એક તણખામાં અસંખ્યાતા છવ શ્રી ભગવંતે કહ્યા છે. તેઉકાયને વર્ણ સફેદ છે. સ્વભાવ ઉષ્ણ અને સંઠાણ સોયના ભારા સમાન છે. તેનાં કુલ ૩ લાખ કોડ છે.
