________________
૭. નિર્જરા તત્વ
પ્રશ્ન ૧-નિર્જરા કોને કહે છે?
ઉત્તર-આત્મા પર લાગેલા કમરૂપી મળને દેશથી દૂર કરવા તે નિર્જરા છે. અથવા જીવરૂપી કપડાં પર લાગેલા મેલને જ્ઞાનરૂપી પાણી, તપ-સંયમ રૂપી સાબુથી ધઈને દૂર કરે.
પ્રશ્ન ર–નિજારાના કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર-બાહ્ય તપ ૬ પ્રકારનાં અને આત્યંતર તપ ૬ પ્રકારનાં કુલ મળી ૧૨ ભેટ નિર્જરાનાં છે.
પ્રશ્ન ૩-બાહ્ય તપના છ ભેદ કયા-કયા છે?
ઉત્તર- ૧) અનશન, (૨) ઉદરી, (૩) ભિક્ષાચર્યા, (૪) રસ પરિત્યાગ, (૫) કાયકલેશ અને (૬) વ્યુસર્ગ.
પ્રશ્ન :-અનશન કેને કહે છે?
ઉત્તર-અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ-આ ચારે પ્રકારના આહારનો ત્યાગ કર અથવા પાણીને છોડીને ત્રણ પ્રકારના આહારને ત્યાગ કરે “અનશન કહેવાય છે.
પ્રશ્ન પઅનશનનાં કેટલા ભેદ છે?
